اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

بررسی تعارض از منظر مکتب اسلام و تئوری‌های مدیریت

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد واحد جنوب، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی

چکیده

دیدگاه‌های مختلفی نسبت به تعارض وجود دارد که بررسی این دیدگاه‌ها و مقایسه‌ی آن‌ها با دیدگاه اسلامی از اهداف این پژوهش می‌باشد. در این پژوهش از روش کتابخانه‌ای بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش بیانگر این مطلب می‌باشد که 1) سه نگرش عمده نسبت به تعارض در بین تئوری‌های مدیریت وجود دارد. نگرش اول مربوط به تئوری‌های سنتی و بوروکراسی می‌باشد که بر جنبه‌ی منفی بودن تعارض تأکید کرده‌اند و معتقدند که امکان اجتناب از تعارض وجود دارد. نگرش دوم شامل تئوری‌های روابط انسانی و همکاری می‌شود که معتقدند امکان اجتناب از تعارض وجود ندارد و وظیفه‌ی مدیریت را در ستیز و اجتناب از آن می‌دانند؛ با این وجود بیان می‌دارند که برخی از تعارضات در شرایطی می-تواند مثبت باشد. نگرش سوم شامل تئوری‌های تعاملی و آشوب می‌شود که بر بعد مثبت تعارض بیش‌تر توجه نموده و معتقدند می‌توان با ایجاد تعارض، سازمان را در مسیر رشد قرار داد. 2) مکتب اسلام دیدگاه متعادلی نسبت به تعارض بیان داشته است. از یک سو درجاتی از تعارض را به دلیل آثار مخرب، منفی معرفی می‌کند و بر اجتناب، پیشگیری و یا حل آن‌ها تأکید دارد و از سوی دیگر با ایجاد سطوحی از تعارضات مثبت مانند تضارب آراء، رقابت سالم، انتقاد سازنده و مجادله به احسن موافقت می‌کند. 3) مکتب اسلام با هر یک از تئوری‌های مدیریت اشتراکات و تقابل‌هایی در زمینه‌ی تعارض و مدیریت تعارض دارد.

کلیدواژه‌ها

قرآن مجید.
ابن هشام(1375). زندگانی محمد(ص) پیامبر اسلام (ترجمه­ی سیرة النبویه)، ترجمه­ی سید هاشم رسولی محلاتی. تهران: کتابخانه­ی اسلامیه، ج2.
ابن ابى‌الحدید، عبدالحمید‌(1404ق)، شرح نهج‌البلاغه، قم: انتشارات کتابخانه­ی آیت الله مرعشى، ج15. 
ابن شعبه حرانى، حسن(1404ق)، تحف العقول. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
احسائى، ابن ابى جمهور(1405ق)، عوالی اللآلی، قم: انتشارات سید الشهداء‌(ع)، ج3.
إربلى، على بن عیسى(1381)، کشف الغمه، تبریز: انتشارات مکتبه بنى هاشمى، ج2.
آمدی، عبدالواحد‌(1378)، غررالحکم و دررالکلم، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج2-1.
ایزدی یزادن آبادی، احمد‌(1379)، مدیریت تعارض، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین‌(ع).
پارکینسون، نورث. رستم­جی و ساپر(1370)،اندیشه­های بزرگ مدیریت، ترجمه ایران­نژاد ­پاریزی. تهران: مؤسسه­ی بانک­داری ایران.
دفت، ریچارد ال(1383)،تئوری و طراحی سازمان، ترجمه­ی علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، تهران: انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی، ج2.
دستغیب شیرازی، سید عبدالحسین‌(1370)، قلب سلیم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
دلشاد تهرانی، مصطفی‌(1385)، خلاصه­ی سیره­ی نبوی، تهران: انتشارات دریا.
دیلمى، حسن بن ابى‌الحسن( 1408ق)، أعلام الدین، قم: مؤسسه آل البیت‌(ع).
راغب اصفهانی، حسین بن محمد‌(1378)، المفردات فی غریب القرآن، ترجمه سید غلام خسروی حسینی، رضا، تهران: انتشارات مرتضوی، ج1و3.
رضائیان، علی(1382)، مدیریت تعارض و مذاکره، تهران: انتشارات سمت.
رضی، محمد بن الحسین‌(1379)، ترجمه­ی نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم: انتشارات مشرقین.
سلیمانی، نادر(1384)،مدیریت تعارض در مدرسه، تهران: آرمان رشد.
شفیعی، عباس؛ خدمتی، ابوطالب؛ پیروز، علی­آقا‌(1385)، رفتار سازمانی با رویکرد اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شهید ثانى، زین الدین‌(1409ق)، منیه المرید، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.
صدوق، محمد‌(1403 ق)، الخصال، قم: انتشارات جامعه مدرسین، ج2-1.
صدوق، محمد‌(بی­تا)، علل الشرائع، قم: انتشارات مکتبه الداورى، ج2.
طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن‌(1365)، التهذیب، تهران: دار الکتب الإسلامیه، ج6.
کلینی، محمد‌(1365)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه، ج5.
قرشی، سید علی اکبر‌(1367)، قاموس القرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ج5.
متقی هندی، ابن حسام الدین الهدی‌(1419ق)، کنزل العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت: دارالکتب العلمیه، ج4.
مجلسی، محمد باقر(1404ق)، بحارالانوار، بیروت: موسسه الوفاء، ج2، ج15، ج20، ج34، ج70، ج73، ج75، ج97.
میرکمالی، سید محمد‌(1371)، «مدیریت تعارض»، نشریه­ی دانش مدیریت، شماره 19، ص50.
میرکمالی، سید محمد‌(1378)، رفتار و روابط در سازمان مدیریت، تهران: انتشارات رامین.
منقرى، نصربن مزاحم‌(1375)، پیکار صفین، ترجمه­ی پرویز اتابکی. شرکت انشارات علمی و فرهنگی.
نراقی، مهدی‌(1370)، علم اخلاق اسلامی، تهران: انتشارات حکمت، ج2.
نصیری، علی‌(1382)، دائره‌المعارف قرآن کریم، قم: مؤسسه­ی بوستان قم، ج1.
 ورام، ابن ابى فراس‌(بی­تا)، مجموعه­ی ورام، قم: انتشارات مکتبه الفقیه، ج2.
 
Azem Hamed, Ahmad (2005), The Reconceptualisation of Conflict Management, Http // www. Peacestudies Journal.org.uk.
Owens, Robert (2004),Organizational Behavior in Education by Pearcon Education.
Shelton, Charlotte. Darling, John (2003), ( Form Chaos to Order: Exploring New Frontiers in conflict management) , Http//cte. Rockhurst. Edu.
Swanstrom, Niklas,Weissmann, miaels (2005), (Conflict, Conflict Prevrntion, Conflict Management and Beyand: A conceptualExploration), Http// www.Sikroadstudies.org.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 1
علمی-پژوهشی
فروردین 1388
صفحه 133-164
  • تاریخ دریافت: 17 اردیبهشت 1387
  • تاریخ بازنگری: 01 فروردین 1388
  • تاریخ پذیرش: 08 اسفند 1387