گونه‌شناسی شکل‌گیری استراتژی در سازمان‌های دولتی فعال در عرصه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی

2 کارشناس ارشد معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

در ادبیات مدیریت استراتژیک، رویکرد خاصی از استراتژی حاکم است. معرفی رویکردهای دیگر در این حوزه و شناسایی کارکرد آن‌ها در شکل‌گیری استراتژی، گامی بزرگ به شمار می‌آید. این شناسایی، سازمان‌های دولتی را قادر می‌کند تا خود را به لوازم خاص چنین رویکردی مجهز کنند و از سوی دیگر، موجب می‌شود سازمان‌های خصوصی و غیرانتفاعی بتوانند در تعامل خود با این سازمان‌ها، رویکرد مناسب را انتخاب نمایند. این پژوهش، در پی آن است که وضع موجود شکل‌گیری استراتژی‌ها را در سازمان‌های دولتی فعال در عرصه اقتصادی ایران شناسایی کند تا بدین وسیله در مرحله تدوین استراتژی مناسب برای این‌گونه سازمان‌ها، اقتضائات حاکم بر آن‌ها، لحاظ و رویکرد و مدل متناسبی برای آن اختیار شود.

در این پژوهش، مدل‌های مطرح برای نوع‌شناسی فراگرد شکل‌گیری استراتژی، شناسایی و از میان آن‌ها، مدل ویتینگتون ، انتخاب شد. این مدل، به طور کلی چهار رویکرد عام کلاسیک، تحولی، فراگردی و سیستمی را در قالب دو محور اندیشیده بودن یا نوظهور بودنِ استراتژی‌ها و تک‌هدفی یا تکثرگرا بودن آن‌ها، به منظور تشریح انواع فراگردهای شکل‌گیری استراتژی، معرفی می‌کند. در این تحقیق، با استفاده از پرسش‌نامه، اطلاعات لازم جمع‌آوری، و در دو مرحله تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش بنیادی، که از نوع پیمایشی است، در وهله نخست از فنون آمار ناپارامتریک (آزمون فریدمن و کندال ) و در مرحله دوم از فنون آمار پارامتریک (تحلیل واریانس) استفاده شد؛ و نتیجه این شد که فراگرد شکل‌گیری استراتژی در سازمان‌های دولتی فعال در عرصه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران به ترتیب از رویکردهای فراگردی، تحولی، سیستمی و کلاسیک تبعیت می‌کند.

کلیدواژه‌ها

Acar, W. & Melcher, A. J. & Aupperle, K. E. (1987), “Organizational Processes and Strategic Postures: Cross‑Classification or Continuum?”, Academy of Management Proceedings, annual conference of the International Society for General Systems Research in Phila, Pp. J70‑J84.
Ansoff, H. I. (1965), Corporate Strategy, Harmondsworth: Penguin.
Id. (1991), “Critique of Henry Mintzberg's "The Design School"”, Strategic Management Journal, Vol. 12, No. 6, Pp. 449-461.
Berger, P. & Luckmann, T. (1966), The social construction of reality, New York: Doubleday.
Chaffee, E. E. (1985), “Three Models of Strategy”, The Academy of Management Review, Vol. 10, No. 1, Pp. 89-98.
Chandler, A. D. (1962), Strategy and structure, Cambridge: MIT Press.
Cyert, R. M. & March, J. G. (1963), A Behavioural Theory of the Firm, Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Emery, F. E. & Trist, E. L. (1965), “Causal Texture of Organizational Environments”,Human Relations, Vol. 18, No. 1, Pp. 21-32.
Galbraith, C. & Schendel, D. (1983), “An Empirical Analysis of Strategy Types”, Strategic Management Journal, Vol. 4, No. 2, Pp. 153- 173.
Granovetter, M. (1985), “Economic action & social structure: the problem of embeddedness”, American Journal of Sociology, Vol. 91, No. 3, Pp. 481-510.
Hannan, M. T. & Freeman, J. (1988), Organizational Ecology, Cambridge: Harvard University Press.
Harmon, M. M. (1981), Action Theory for Public Administration, New York: Longman.
Hart, S. & Catherine B., (1994), “How Strategy-Making Processes Can Make a Difference”, Strategic Management Journal, Vol. 15, No. 4, Pp. 251- 269.
Hofer, C. W. (1973), “Some preliminary research on patterns of strategic behavior”,Academy of Management Proceedings, Pp. 46-59.
Keeley, M. (1980), “Organizational analogy: A comparison of organismic and social contract models”, Administrative Science Quarterly, Vol. 25, No. 2, Pp. 337-362.
Lauriol, J. (1997), “Une analyse des representations de la strategie et de son management dans la production”, ouvrages en langue francaise Management International, Vol. 2, No. 1, Pp. 51-66.
Levine, C. H., Backoff, R. W., Cahoon, A. R. & Siffin, W. J. (1975), “Organizational Design: A Post Minnowbrook Perspective for the 'New' Public Administration”, Public Administration Review, Vol. 35, No. 4, Pp. 425-435.
Martinet, A. C. (1993), “Une nouvelle approche de la strategie”, Revue Francaise de Gestion, Vol. 93, No. Mars-Avril-Mai, Pp. 62-72.
Id. (1994), “Management strategique et politique generate: I'Etat de I'Art”, XII Journees nationales des IAE, in Annales du Management, CREGO-IAE Montpellier, T. 2, Pp. 11-28.
Miles, R. H. & Cameron, K. S. (1982), Coffin nails and corporate strategies, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Miles, R. E., Snow C. C., Meyer, A. D. & Coleman, H. J. (1978), “Organizational Strategy, Structure and Process”, Academy of Management Review, Vol. 3, No. 3, Pp. 546-562.
Mintzberg, H. (1973), “Strategy-Making in Three Modes”, California Management Review, Vol. XVI, No. 2, Pp. 44-53.
Id. (1987), “Crafting Strategy”, Harvard Business Review, Vol. 65, No. 4, Pp. 66-75.
Mintzberg, H., Ahlstrand, B. & Lampel, J. (1998), Strategy Safari, New York: Prentice Hall.
Nutt, P. C. & Backoff, R. W. (1993), “Organizational Publicness and its Implications for Strategic Management”, Journal of Public Administration Research and Theory, Vol. 3, No. 2, Pp. 209-231.
Nutt, P. C. & Backoff, R. W. (1995), “Strategy for Public and Third-Sector Organizations”,Journal of Public Administration Research and Theory, Vol. 5, No. 2, Pp. 189-211.
Porter, M. E. (1980), Competitive Strategy: Techniques for Analysing Industries and Firms, New York, Free Press and Macmillan.
Id. (1985), Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance, New York: Free Press.
Whittington, R. (2001), What is Strategy and does it matter?, London: South-Western CENGAGE Learning.
Williamson, O. E. (1991), “Strategizing, economizing and economic organization”, Strategic Management Journal, Vol.12, No. 2, Pp.75-94.
دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 1
علمی-پژوهشی
فروردین 1390
صفحه 99-124
  • تاریخ دریافت: 17 اسفند 1389
  • تاریخ بازنگری: 01 فروردین 1390
  • تاریخ پذیرش: 13 تیر 1390