اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

رابطه مدل کسب‌وکار و راهبرد محصول در کسب‌وکارهای الکترونیکی کوچک و متوسط ایران

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، گرایش بازاریابی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه مهرالبرز تهران

چکیده

انتخاب نادرست مدل‌های کسب‌وکار الکترونیکی، بدون توجه به شرایط محیطی و سازمانی، مهم‌ترین مانع گسترش تجارت الکترونیک است. آگاهی از این موضوع که چه ارتباطی بین مدل‌های کسب‌وکار الکترونیک و راهبردهای گوناگون در خلق، کسب و ارایه ارزش رقابتی وجود دارد اهمیت زیادی برای محققان و مدیران دارد. پژوهش حاضر، به دنبال بررسی رابطه بین مدل کسب‌وکار و راهبرد محصول در کسب‌وکارهای الکترونیکی کوچک و متوسط ایران است. این تحقیق با بررسی ادبیات موضوع، اقدام به ارایه گونه‌شناسی جدیدی از مدل‌های کسب‌وکار الکترونیک بر مبنای نقاط مرجع راهبردی نموده است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه کسب‌وکارهای الکترونیکی کوچک و متوسط حاضر در ایران است. ابزار جمع‌آوری داده برای آزمون فرضیه‌های اصلی و فرعی نیز پرسشنامه الکترونیکی است. پرسش‌نامه‌ها از طریق رایانامه برای مدیران سطوح عالی و میانی کسب‌وکارهای الکترونیکی ارسال و در نهایت 400 پرسش‌نامه از ایشان دریافت شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و LISRELتجزیه‌وتحلیل شد. نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که دو نقطه مرجع‌محورِ توجه و میزان کنترل، عوامل مؤثری در انتخاب مدل‌های کسب‌وکار الکترونیک و راهبردهای محصول هستند. همچنین مشخص گردید که بین نوع مدل کسب‌وکار الکترونیک و انتخاب نوع راهبرد محصول رابطه معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی، مهین (1387)، طرح مطالعه و بررسی کسب‌وکار تعاونی‌ها و ارائه مدل کسب‌وکار الکترونیکی تعاونی‌های ایران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد مهندسی فناوری اطلاعات، شیراز: دانشگاه شیراز، دانشکده مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات.
اعرابی، محمد (1384)، مبانی فلسفی تئوری‌های مدیریت، جزوه درسی دوره دکتری مدیریت، دانشکده حسابداری و مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی (ره).
دفت، ریچارد ال. (1386)، تئوری و طراحی سازمان. ترجمه علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
رضوانی، حمیدرضا (1386)، اثر هماهنگی استراتژیک بین استراتژی سطح کسب‌وکار و استراتژی بازاریابی بر عملکرد سازمانی، رساله دکتری مدیریت استراتژیک، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، دانشکده حسابداری و مدیریت.
همو (1390)، روش تحقیق در مدیریت، تهران: مهربان نشر.
فتحیان، محمد و توحیدی، گلاره (1385)، «چارچوب گزینش مدل‌های کسب‌وکار الکترونیک برتر در شرکت‌های کوچک و متوسط کشور»، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تهران: بی‌نا.
کاتلر، فیلیپ و آرمسترانگ، گری (1379)، اصول بازاریابی، ترجمه علی پارسائیان، تهران: دبستان.
محمدیان، ایوب (1384)، ارایه چارچوبی جهت انتخاب مدل کسب‌وکار الکترونیکی مناسب، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد مدیریت فناوری اطلاعات، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.
واکر، ارویل سی، بوید، هارپر دبلیو، مالینز، جان، لرش، ژان کلود، (1383)، استراتژی بازاریابی. ترجمه محمد اعرابی و داود ایزدی. تهران، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
وبگاه پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، بخش آمار و ارقام www.Nic.ir.
Afuah, A. & Tucci, C. L. (2004), Internet business models and strategies, Boston, Irwin: McGraw-Hill.
Alsop, R. (1988). “Consumer-Product Giants Relying on Entrepreneurs in New Ventures”, the Wall Street Journal, Vol. 121, No.22, pp. 13-19.
Amit, R. & Zott, C. (2001), “Value Creation in E-Business”, Strategic Management Journal, Vol. 22, No. 6, pp. 493-520.
Ansoff, H. I. (1957). “Strategic Diversification”, Harvard Business Review, Vol. 35, No. 5, pp 113-124.
Booms, B. H., Bitner, M. J. (1982), Marketing Strategies and Organization Structures for Service Firms in Donnelley, Chicago: American Marketing Association.
Casadesus-Masanell, R. & Joan E. R. (2010), “From Strategy to Business Models and onto Tactics”, Long Range Planning, Vol. 43, No. 2, pp. 195-221.
Chesbrough, H. & Rosenbaum, R. S. (2000), The Role of the Business Model in Capturing Value from Innovation (working paper), Boston: Harvard Business School.
Debreceny, R. S., Gray, G. L. & Rahman, A. (2002), “The Determinants of Internet Financial Reporting”, Journal of Accounting and Public Policy, Vol. 20, No. 4/5, pp. 371-394.
Fahey, A. (1992), “A&W Aims Younger”, Advertising Age, Vol. 63, No. 4, pp. 12.
Fiegenbaum, A., Hart, S. & Schendel, D. (1996), “Strategic Reference Point Theory”, Strategic Management Journal, Vol. 17, No. 3, pp. 216-236.
Finnegan, P. & Hayes, J. (2005), “Assessing Potential of e-Business Models: Towards a Framework for Decision-Maker”, European Journal of Operation Research, Vol. 160, No. 2, pp. 365-379.
Geoffrion, A. M. & Krishnan, R. (2003), “E-Business and Management Science: Mutual Impacts (Part 1 of 2)”, Management Science, Vol. 49, No. 10, pp. 1275-1286.
Gordijn, J. Akkermans, J. & Van Vliet, J. (2001), “Designing and Evaluating E-Business Models”, IEEE Intell System, Vol. 16, No. 4, pp. 7-11.
Green, H. (2000), “Shakeout: E-Tailors”, Business Week, Vol. 15, No. 4, pp. 102-108.
Hamel, G. (2000), Leading the Revolution, New York: Plume.
Hedman, J. & Kalling, T. (2003), “The Business Model Concept: Theoretical Underpinnings and Empicical Illustrations”, European Journal of Information Systems, Vol. 12, No. 1, p. 49-59.
Heuskel, D. (1999), Competition beyond Industry Boundaries, Frankfurt: Campus Verlage.
Hise, R. T. & Parasuraman, A. (1984), “Product Elimination: The Neglected Management Responsibility”, Journal of Business Strategy, Vol. 4, No. 3, pp. 56-63.
Jain, S. C. (1999), “The Gillette Company”, International Marketing Management, Vol. 13, No. 2, pp 11-17.
Javalgi, R. (Raj) G. et al. (2006), “Toward the Development of an Integrative Framework of Subsidiary Success: A Synthesis of the Process and Contingency Models with the Strategic Reference Points Theory”, Thunderbird International Business Review, Vol. 48, No. 6, pp. 843-866.
Kaplan, S. & Sawhney, M. (2000), “E-Hubs: The New B2B Marketplaces”, Harvard Business Review, May/June, Vol. 78, No. 3, pp. 97-103.
Kolcum, E. H. (1989), “Gould Will Use Same Market Strategy under Encore Ownership”, New York: Aviation Week and Space Technology.
Kotler, P. (2000), Marketing Management, Millennium Edition: Custom Edition for University of Phoenix, New Jercey: Prentice-Hall Inc.
Kujala, S. et al. (2009), “Business Models in Project-Based Firms – Towards a Typology of Solution-Specific Business Models”, International Journal of Project Management, Vol. 28, No. 2, pp. 96-106.
Laudon, K. & Laudon, J. (2001), Essential of Management Information System, New Jercey: Prentice-Hall.
Linder, J. C. & Cantrell, S. (2000), Changing Business Models, Chicago: Institute for Strategic Change.
Lumpkin, G. T. & Gregory G. D. (2004), “E-Business Strategies and Internet Business Models: How the Internet Adds Value”, Organizational Dynamics, Vol. 33, No. 2, pp. 161-173.
Magretta, J. (2002), “Why Business Models Matter”, Harvard Business Review, Vol. 80, No. 5, pp. 86-92.
Morris, M., Minet, S. & Jeffrey, A. (2005), “The Entrepreneur's Business Model: Toward a Unified Perspective”, Journal of Business Research, Vol. 58, No. 6, p. 726-735.
Ng, E. (2005). “An Empirical Framework Developed for Selecting B2B E-Business Models”, Journal of Business & Industrial Marketing, Vol. 20, No. 4/5, pp. 218-225.
Oliva, R. & Kallenberg, G. R. (2003), “Managing the Transition from Products to Services”, International Journal of Service Industry Management, Vol. 14, No. 2, pp. 160-170.
Patterson, G. A. & Duff, C. (1993), “Sears Trims Operations, Ending an Era”, The Wall Street Journal, Vol. 26, No. 1, pp. 8-13.
Petrovic, O., Kittl. C. & Teksten, R. D. (2001), “Developing Business Models for E-Business”, International Electronic Commerce Conference, Vienna, pp. 726-735.
Rappa, M. (2004), Managing the Digital Enterprise - Business Models on the Web. Raliegh, NC: North Carolina State University.
Rayport, J. F. & Jaworski, B. J. (2001), E-commerce. New York: McGraw-Hill.
Richardson, J. (2008), “The Business Model: An Integrative Framework for Strategy Execution”, Strategic Change, Vol. 17, No. 5-6, pp. 133-144.
Schenker, J. L. (2000), “The Future Is Now”, Time, Vol. 32, No.10, pp. 3-6.
Schweizer, L. (2005), “Concepts and Evolution of Business Model”, Journal of General Management, Vol. 31, No. 2, pp. 37-56.
Sellers, P. (1991), “A Boring Brand Can Be Beautiful”, Fortune. Vol. 18, No. 9, pp. 169-170.
Tapscott, D., Ticoll, D., Ticoll, D. & Lowy, A. (2000), Digital Capital: Harnessing the Power of Business Webs, Boston: Harvard Business School Press.
Teece, D. J. (1987), “Profiting from Technological Innovations: Implications for Integration, Collaboration, Licensing, and Public Policy, In the Competitive Challenge: Strategies for Industrial Innovation and Renewal, Teece, D. J. (Ed). Ballinger, Cambridge, MA; pp. 185-219.
Tikkanen, H., Lamberg, J-A., Parvinen, P. & Kallunki, J-P. (2005), “Managerial Cognition, Action and the Business Model of the Firm”, Management Decision, Vol. 43, No. 6, pp. 789-809.
Timmers, P. (1998), “Business Models for Electronic Markets”, Electron Comber Europe, Vol. 8, No. 3, pp. 1- 6.
Varian, H. R. (1999), Market Structure in the Network Age, Working paper, Retrieved from http://www.sims.berkeley.edu/|hal/Papers/doc/doc.html.
Venkatraman, V. & Henderson, J. C. (1998), “Real Strategies for Virtual Organization”, Sloan Management Review, Vol. 40, No. 1, pp. 33-48.
Weill, P. & Vitale, M. (2001), Place to space. Boston: Harvard Business School Press.
Weill, P., Malone, T. W., D'Urso, V. T., Herman, G. & Woerner, S. (2005), “Do Some Business Models Perform Better than Others? A Study of the 1000 Largest US Firms”, Sloan School of Management Massachusetts Institute of Technology, Massachusetts.
Wind, Y. J. (1982), “Product Policy: Concepts, Methods and Strategy”, Boston: Addison Wesley.
Wirtz, B. W., Schilke, O. et al. (2010). “Strategic Development of Business Models”, Long Range Planning, Vol. 43, No. 2/3, pp. 272-290.
Zott, C. & Amit, R. (2009), “Business Model Design: An Activity System Perspective”, Long Range Planning, Vol. 43, No. 2/3, pp. 216-226.
Id. (2008). “The Fit between Product Market Strategy and Business Model: Implications for Firm Performance”, Strategic Management Journal, Vol. 29, No. 1, pp. 1-26, pp. 1-26.
Id. (2007), “Business Model Design and the Performance of Entrepreneurial Firms”, Organization Science, Vol. 18, No. 2, pp. 181-199.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 2
مهر 1392
صفحه 45-73
  • تاریخ دریافت: 16 آذر 1392
  • تاریخ بازنگری: 02 دی 1392
  • تاریخ پذیرش: 10 بهمن 1392