کشف عوامل مؤثر بر رفتارخادمانه کارگزاران سازمان حج و زیارت

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت رفتاری، دانشگاه فردوسی مشهد، نویسنده مسئول

2 استاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

رفتار خادمانه کارکنان در سازمان‏های مذهبی با محوریت زائر شکل می‏گیرد.رفتار خادمانه در واقع بر فلسفه خدمت‏‏‏رسانی به زائرین استوار است و خادمان، کسانی هستند که خدمت‏رسانی به زائرین و بر آوردن نیازهای آن‌ها را در اولویت نخست قرار می‌دهند. چنین اهتمامی نسبت به خدمت‏‏‏گزاری تحت تأثیر عواملی خواهد ‏بود که برای شناسایی و کشف آن،پژوهش حاضر به‌طور کیفی با تمرکز بر مورد مطالعه کارگزاران سازمان حج و زیارت در اماکن متبرکه مکه و مدینه با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی انجام شده است. به‌منظور دست‏یابی به داده‏ها از نمونه‌گیری هدفمند بر اساس معیارهای نظام‌نامه ارزیابی عملکرد کارگزاران خادم سازمان حج و زیارت با 18 نفر از خادمان برتر تا اشباع نظری مصاحبه‏های نیمه‌ساختاریافته صورت‏گرفت. متن مصاحبه‏های انجام‌شده در قالب واحدهای فکر کدگذاری، مقوله‌بندی و در نهایت در طبقات مضامین چهارگانه طبقه‌بندی شدند و به‌منظور اعتباریابی آن از روش توافق درون موضوعی دو کدگذار استفاده‏ گردید. یافته‏های تحقیق عوامل مؤثر بر رفتار خادمانه خادمان را در قالب 4 عامل احساسی، شناختی، زمینه شخصی (سرشتی، محیط ساخته) و زمینه مرتبط با نقش تبیین می‏کند. 

کلیدواژه‌ها

نهج البلاغه‏ امام علی(ع) (‏1384)، ترجمه دکتر سید جعفر شهیدی، تهران: نشر علمی‏و فرهنگی.
إحسائی، ا.‏ (‏1403 ه. ق.)، عوالی الئالی، قم: مطبعه سیدالشهدا علیه السلام.
تمیمی‏آمدی، ع.‏ (‏1387)، غرر الحکم و درر الکلم، قم: موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان.
تولایی، ح.‏ (‏1388)، «عوامل اثرگذار بر رفتار اخلاقی کارکنان در سازمان»، دوماهنامه توسعه انسانی پلیس.
حر عاملی، م.‏ (‏1414)، وسائل الشیعه، قم: موسسه آل البیت علیهم السلام.
دیلمی، ح‏ (‏1408)، اعلام الدین، قم: موسسه آل البیت علیهم السلام.
دیلمی، ح‏ (‏1417)، ارشاد القلوب، تهران: انتشارات دارالاسوه.
شورلتز، د.‏ (‏1391)، نظریه‏‏های شخصیت، ترجمه یوسف کریمی و همکاران، تهران: انتشارات ارسباران.
شیخ ‏صدوق‏ (‏1367)، من لایحضره الفقیه، ترجمه محمدجواد غفاری و صدرالدین بلاغی؛ تهران: نشر صدوق.
شیخ ‏صدوق (1408 ه. ق)، کمال الدین و تمام النعمه، قم: موسسه النشر الاسلامی.
مجلسی، م.‏ (‏1403). بحارالانوار، بیروت: موسسه الوفاء.
میرعباسی، ر. و شریفی، ع.‏ (‏1389)، خادمیت؛ رویکرد نوین در مدیریت، تهران: انتشارات آذرخش.
نوری، م.‏ (‏1408 ه.ق)، مستدرک الوسیله، بیروت: انتشارات آل البیت.
هانگر، ج. د. و ال ویلن، ت.‏ (‏1384)، مبانی مدیریت استراتژیک، ترجمة سیدمحمد اعرابی و داوود ایزدی، تهران: پژوهش‏‏های فرهنگی.
 
Bergen, M. E., Dutta, S. & Walker, O. C. ‏)‏1992). Agency relationships in marketing: a review of the implications and applications of agency and related theories. Journal of Marketing, 56 (3), 1–24.
Craig, J. B., Dibrell, C. & Neubaum, D. O. (‏2009). Stewadship Behaviour as Governance in Family Businesses. International Journal of Farrar & S. Watson (‏Eds.), Contemporary issues in corporate governance; 277-296. 
Crant, J. M.‏ (2000). Proactive Behavior in Organizations. Journal of Management; 26 (3): 435-462.
Dunham, R. B., Pierce, J. L. & Newstrom, J. W. (‏1983). Job Context and Job content: A conceptual perspective.Journal of management; 9 (2): 187-202.
Davis, J. H., Schoorman, F. D. & Donaldson, L. (‏1997). Toward a Stewardship Theory of Management. Academy of Management Review. 22 (1): 20-47.
Donaldson, T. and L.E. Preston: (1995), _The Stakeholder Theory of the Corporation: Concepts, Evidence, and Implications_, Academy of Management Review 20, 65–91.
Ghitulescu, B. E. (‏2013). The Impact of Work Context on Adaptive and Proactive Behaviors. Applied Behavioral Science; 49 (2): 206-245. 
Heide, J. & Wathne, K. H. ‏)2006). Friends, businesspeople, and relationship roles: a conceptual framework and a research agenda. Marketing, 70 (July), 90–103.
Hernandez, M.‏ (2007a). Stewardship: Theoretical Development and Empirical Test of its Determinants. Dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy, Sim B. Sitkin, Supervisor, Fuqua School of Business; Duke University.
Hernandez, M.‏ (2007b). Promoting Stewardship Behavior in Organizations: A Leadership Model. Business Ethics, 80: 121-128.
Hill, C. W. L. & Jones, T. M. (‏1992). Stakeholder-agency theory. Management Studies, 29‏ (‏2), 131–155.
Hinnells, R.‏ (1995). A New Dictionary of Religions, Oxford: Blackwell.
Hirsch, p., Michaels, S. & Friedman, R.‏ (1987). “Dirty hands” versus “clean models”. Theory and Society, 16: 317-336.
Janssen, H. T.‏ (2010). Stewardship in West African Vodun: A case study of OUIDAH BENIN. Thesis presented in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts in Geography. Missoula: The University of Montana.
Madrid, H. P., Patterson, M. G., Birdi, K. S., Leiva, P. I. & Kausel, E. E. (2014). The role of weekly high-activated positive mood, context, and personality in innovative work behavior: A multilevel and interactional model, Organizational Behavior; 35 (2): 234–256.
Maslach, C., Schaufelli, W.B. & Leiter, M.P.‏ (2001). Early predictors of job burnout and engagement. Annual Review of Psychology, 52.
McKnignt, R.) ‏1984). Spirituality in the Workplace, in Adams, J. D.‏ (ed.), Transforming Work, Alexandria, VA: Milles River Press.
McShane, S. L. & Glinow, M. A. V. (‏2009). Organizational Behavior [essentials]. NewYork: McGRAW-HILL.
Milliman, J., Ferguson, J., Trickett, D. & Condemi, B. (‏2000). Spirit and community at Southwest Airlines: An investigation of a spiritual values-based mode. In J. Biberman & M. Whitty) Eds.), Work and spirit: A reader of new spiritual paradigms for organizations. Scranton: The University of Scranton Press.
Myers, J. E.‏ (1990). Wellness Throughout the Lifespan, Guide post, May.
Rogelberg, S. G., Barnes-Farrel, J. L. & Creamer, V. (‏1999). Customer Service Behavior: The Interaction of Service Predisposition and Job Characteristics. Business and Psychology; 13 (3): 421-435.
Ruyter, K. D., Jong, A. D. & Wetzels, M. (2009). Antecedents and consequences of environmental stewardship in boundary-spanning B2B teams. Acad. Mark. Sci; 37:470–487.
Singh, J. & Sirdeshmukh, D. (‏2000). Agency and trust mechanisms in relational exchanges. Academy of Marketing Science, 28 (Winter), 150–167.
  • تاریخ دریافت: 11 دی 1393
  • تاریخ بازنگری: 18 بهمن 1393
  • تاریخ پذیرش: 08 اسفند 1393