اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

تبیین ارکان الگوی بازاریابی اسلامی

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه پیام نور استان البرز، واحد نظرآباد

چکیده

اسلام دارای دیدگاهی جامع دربارۀ نحوۀ سامان دادن فردی و جمعی نظام‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بر اساس مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناسی و انسان‌شناختی است. این مطالعه با هدف شناسایی مبانی، اصول و ابزارهای بازاریابی بر اساس مبانی اسلامی و ارائه الگویی مفهومی در این زمینه انجام شده است. در این تحقیق که یک پژوهش بنیادی است، به‌منظور بررسی ارکان بازاریابی اسلامی از رویکرد تحقیق کیفی و روش تحلیل مضمون استفاده شده است. برای گردآوری داده‌ها و شناسایی مضامین مرتبط با بازاریابی اسلامی، با بررسی و مطالعه قرآن کریم و 5 کتب فقهی دیگر (الحیات)، مبانی فلسفی و اعتقادی، اصول و ابزارهای مرتبط با بازاریابی اسلامی استخراج و کدگذاری گردیده و فراوانی آن‌ها شمارش شده‌اند.
به‌منظور تدوین الگوی بازاریابی اسلامی از نرم‌افزار تحقیق کیفی MAXQDA برای انجام تحلیل مضمون استفاده شده است. بر اساس مضامین استخراج‌شده الگوی بازاریابی اسلامی شامل 3 رکن اصلی مبانی؛ مشتمل بر مبانی اعتقادی و ارزشی، اصول و ابزار (شامل چهار رکن فرعی تولید، فروش، قیمت و توزیع)، 58 مضمون اصلی و 22 مضمون فرعی می‌باشد. روابط میان این متغیرها نیز در قالب یک الگو ارائه شده است. در پایان ارکان بازاریابی متعارف با بازاریابی اسلامی مقایسه شده است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم.
 نهج‌البلاغه.
آرسالامون و همکاران (1390)، بازاریابی؛ افراد واقعی، انتخاب‌های واقعی، ترجمه داور ونوس، تهران: مهربان نشر.
اکبری، بهمن (1375)، بازرگانی در اسلام، تهران: انتشارات چاپ و نشر بازرگانی.
اکرامی، ابوالفضل (1375)، «بازار تمدن اسلامی»، فصل‌نامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، ش3.
اعرابی، سید محمد، آزادی، محمد (1390)، تئوری بازاریابی، تهران: مهکامه.
ایروانی، جواد (1384)، اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
پورفر، نقی (1383)، اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن، مرکز مطالعات و تحقیقات مدیریت اسلامی.
حر عاملی، محمد بن الحسن (1373ش)، وسایل شیعه، حسین نوری طبرسی، قم: تحقیق مؤسسه آل‌البیت.
حکیمی، محمدرضا، محمد و علی (1384ش)، الحیاة، ج4، 5 و 6، ترجمه احمد آرام، قم: دلیل ما.
حکیمی، محمدرضا، محمد و علی (1388ش)، الحیاة، ج8، قم: دلیل ما.
دادگر، یدالله (1385)، «اخلاق بازرگانی از منظر اقتصاد اسلامی»، فصلنامه پژوهش‌های بازرگانی.
دانایی‌فرد، حسن (1389)، نظریه‌پردازی، مبانی و روش‌شناسی‌ها، تهران: انتشارات سمت، چ1.
حیدری کاشانی، محمدجواد (1377)، رابطه علم و دین از دیدگاه علامه طباطبایی، ش2، ماهنامه پاسدار اسلام، قم.
رجایی، سید محمدکاظم (1389)، «تقاضای سازگار با مبانی و ارزش‌های اسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش40.
طباطبایی، سید محمدحسین (1382)، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر همدانی، دفتر نشر انتشارات اسلامی.
علی احمدی، علیرضا و علی احمد (1383)، مبانی اصول مدیریت اسلامی، تهران: تولید دانش.
کاتلر، فیلیپ (1390)، عصر سوم بازاریابی، ترجمه میرزا حسن حسینی، فاطمه عیدی، تهران: انتشارات صفار.
کلینى، محمد بن یعقوب (1365)، الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیه، چهارم.
لسانی­فشارکی، محمدعلی، (1389)، «روش تحقیق و پژوهش در قرآن کریم»، مجلۀ رشد آموزش قرآن (فصلنامۀ آموزشی، تحلیلی و اطلاع­رسانی)، دورۀ 7، شمارۀ 4.
لطیفی، میثم (1388)، «باز پردازی مفهوم نظم و انضباط در سازمان»، دانشنامه مقطع دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
محمدی ری‌شهری، محمد (1416ق)، میزان الحکمه، قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: مؤسسه الوفاء، دوم.
مطهری، مرتضی (1374)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج13، تهران: صدرا.
موسوی اصفهانی، سید جمال (1368)، پیام‌های اقتصادی قرآن: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
موسوی خمینى، سید روح‌الله (بی‌تا)، تحریرالوسیله، قم: مؤسسه دارالعلم اول.
میرمعزی، سید حسین (1388)، فلسفه علم اقتصاد اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
یوسفی، احمدعلی (1387)، نظام اقتصاد علوی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، اول.
 
Alom,M.&،Haque,S. (2011), "Marketing: an Islamic perspective", World Journal of Social Sciences,1(3):71-81.
Braun, V. and Clarke, V. (2006), "Using thematic analysis in psychology", Qualitative Research in Psychology, 3 (2): 77-101.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1394
صفحه 25-58
  • تاریخ دریافت: 10 خرداد 1393
  • تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1393
  • تاریخ پذیرش: 25 بهمن 1393