شناسایی عوامل مؤثر بر عدم رونق معاملات رینگ کشاورزی بورس کالای ایران

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت مالی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، نویسنده مسئول

2 دانشجوی دکتری مدیریت مالی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

3 دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

چکیده

زمینه و هدف:‌ وجود بازار‌های سازمان‌یافته جهت دادوستد قانونمند و استاندارد کالا‌های کشاورزی، می‌تواند نقش به­سزایی در توسعه بخش کشاورزی به‌عنوان یکی از محوری‎ترین مؤلفه‎‌های توسعه اقتصادی کشور داشته باشد. هدف از این پژوهش شناسایی عواملی است که در سال‌های اخیر به‌عنوان مهم‌ترین دلایل اثرگذار بر عدم موفقیت رینگ کشاورزی (در مقایسه با رینگ پتروشیمی و فلزات) بورس کالای ایران ‌مطرح بوده است. رتبه‌بندی و ارائه راهکار‌هایی جهت رفع موانع موجود نیز به‌عنوان اهداف دیگر در این پژوهش مطرح است.
روش‎‌ها: این مطالعه کاربردی­ـ توصیفی از نوع همبستگی، مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. از میان حدود 250 نفر کارشناس حوزه معاملات بورس کالا، تعداد 145 نفر به روش نمونه‎گیری تصادفی انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات، پرسشنامه‎ای طراحی شده و پس از تأیید روایی و پایایی، میان افراد نمونه پژوهش توزیع گردید. از نرم‌افزار‌های آماری لیزرل و spss جهت تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته‎‌ها: تمامی عوامل معرفی‌شده در مدل پژوهش به‌عنوان عوامل اثرگذار بر عدم رونق معاملات در رینگ کشاورزی بورس کالا، مورد تأیید قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که ناکامی معاملات رینگ کشاورزی بورس کالا را می‎توان به سه گروه عمده عوامل کلان دولتی،‌ عوامل مربوط به بورس کالا و عوامل ساختاری بخش کشاورزی مرتبط دانست، هر گروه شامل چندین مؤلفه مجزاست. رونق معاملات در رینگ کشاورزی نیازمند ارائه راهکار‌ها و اجرای سیاست‌هایی جهت رفع هر یک از عوامل زیرگروه ارائه‌شده است.

کلیدواژه‌ها

آقای نجفی، مهدی (1374)، «عوامل مؤثر بر عدم توسعه بورس اوراق بهادار»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، استاد راهنما: پرویز مشیرزاده معیری.
بخشوده، محمد و شفیعی، حسین (1385)، «بررسی اثرات حمایتی سیاست خرید تضمینی روی سطح زیر کشت و عملکرد پنبه، سیب‌زمینی و پیاز در استان فارس»، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال دهم، ش3.
بورس کالای ایران، «صورت‌های مالی حسابرسی‌شده منتهی به 29 اسفندماه 1389»، موجود در وب‌گاه کدال به نشانی: www.codal.ir
بورس کالای ایران، «صورت‌های مالی حسابرسی‌شده منتهی به 29 اسفندماه 1390»، موجود در وب‌گاه کدال به نشانی: www.codal.ir
چیذری، امیرحسین، (1382)، «معرفی بورس محصولات کشاورزی در ایران»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش43 و 44.
حسینی یکانی، سید علی و زیبایی، منصور (1389)، «تعیین مشخصات قرارداد‌های آتی محصولات کشاورزی در ایران»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش69.
دستورالعمل معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران (1389).
سازمان بورس و اوراق بهادار (1388)، قوانین و مقررات بازار اوراق بهادار، تهران: شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس.
سینایی، سعید (1384)، «ارزیابی اقتصادی عملکرد بورس کالای کشاورزی ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، استاد راهنما: امیرحسین چیذری.
شرکت بورس کالای ایران (1389)، «معرفی شرکت بورس کالای ایران»، وب‌گاه www.ime.co.ir
صباغ کرمانی، مجید و عزیزی، فیروزه (1382)، «بورس کالای کشاورزی در ایران»، جستار‌های اقتصادی، ش3.
صباغ کرمانی، مجید و حسینی، میرعبدالله (1382)، «تحلیل اثرات بورس کالایی بر اقتصاد و بخش کشاورزی ایران»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش41 و 42.
گلریز، حسن (1374)، بورس اوراق بهادار، تهران: انتشارات امیرکبیر.
لاری سمنانی، بهروز و علی‌اصغر انواری رستمی (1383)، «عوامل مؤثر بر جذابیت بورس اوراق بهادار: مطالعه موردی (بورس اوراق بهادار تهران)»، مجله بررسی‌های مالی، ش35.
میرزایی، علی (1382)، «شناسایی بورس‌های کالا در جهان»، کارآفرین، ش26.
ملکشاه، عبدالرضا و صالح‌آبادی، قاسم (1388)، «بررسی عملکرد بورس کالا در ایران»، برنامه.
محمدی، احمد (1383)، «بازار محصولات کشاورزی از سنت تا مدرنیته»، صبح اقتصاد.
منصوری، علی و عبدالله جعفری (1391)، «ارزیابی اثربخشی سیاست‌های خرید تضمینی و توافقی محصولات کشاورزی از دیدگاه کارشناسان»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش80.
نوری، کیومرث (1384)، «بررسی سیاست‌های حمایتی برنج در ایران»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش52.
ولی­بیگی، حسن (1381)، «بررسی مزایای شکل‌گیری بورس‌های کالایی ایران»، مجله اقتصادی- ماهنامه داخلی حوزه معاونت امور اقتصادی، ش7.
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1395
صفحه 181-214
  • تاریخ دریافت: 18 خرداد 1390
  • تاریخ بازنگری: 03 دی 1394
  • تاریخ پذیرش: 23 دی 1394