اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

تبیین مبانی انسان شناختی مدیریت منابع انسانی اسلامی با تأکید بر نظرات علامه طباطبایی(ره)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه تهران، پردیس فارابی قم (نویسنده مسئول).

2 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (ع).

چکیده

این پژوهش در صدد تبیین نگاه اسلامی به انسان براساس نظریات علامه طباطبایی(ره) و نقش آن در راستای شکل گیری مدیریت منابع انسانی اسلامی است. داده های این تحقیق که با روش کتابخانه ای جمع آوری شده با روش تحلیل مضمون، بررسی شده و شبکه مضامین در دو حوزه انسان شناسی مدیریت منابع انسانی رایج و انسان شناسی علامه طباطبایی(ره) ترسیم گردیده است. سپس با روش تحلیلی استدلالی، مضامین استنباط شده از اندیشه های علامه طباطبایی(ره) در چهار دسته با گزاره های استنباط شده از متون مدیریت منابع انسانی نسبت سنجی شده که عبارتنداز:1- گزاره های تأسیسی بدیع 2- گزاره های تأییدکننده 3- گزاره های تأسیسی متضاد4- گزاره های تکمیل کننده. یافته های این پژوهش نشان می دهد که از منظر انسان شناسی علامه طباطبایی(ره) نگاه مکاتب مدیریت منابع انسانی به انسان اعم از هزینه ای، منبعی و سرمایه ای، اولا در بعد دوم از زاویه تحلیل ماهوی بوده و ثانیا در همین بعد نیز از ساحت طبیعت مادی انسان فراتر نرفته است. در نتیجه زاویه تحلیل وجودی و نیز بعد اول و سوم از زاویه تحلیل ماهوی انسان، دارای قابلیت ممتازی جهت ارتقای نظام های مدیریت منابع انسانی رایج می باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابراهیم‌پور، حبیب (1385)، «مبانی فلسفی تئوری‌های سازمان و مدیریت با رویکرد کارکرد‌گرایی و ساختارگرایی»، فصلنامه فرهنگ مدیریت، سال چهارم، شماره 11، صص 112-83.
ابطحی، حسین (1389)، مدیریت منابع انسانی، تهران: مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
امیری، علی نقی (1379)، «نقش پارادایم در علوم انسانی و مدیریت»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، سال دوم، شماره 7و8 ، صص163-137.
امیری، علی‌نقی (1386)، «تبیین رفتار مبتنی بر اختیار»، فرهنگ مدیریت، سال پنجم، شماره 15، بهار و تابستان، صص181-161.
بوریل، گیبسون و مورگان، گارت (1391)، نظریه‌های کلان جامعه‌شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان، ترجمه: محمدتقی نوروزی، تهران: سازمانه مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیقات و توسعه علوم انسانی و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (;).
بهارستان، جلیل (1383)، «مطالعه تطبیعی مدیریت اسلامی و مدیریت رایج»، مدرس علوم انسانی، ویژه‌نامه مدیریت، صص 37-1.
پارسانیا، حمید (1389)، هستی و هبوط، قم: معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی.
توکلی، عبدالله و گائینی، ابوالفضل (1392)، مدیریت منابع انسانی با رویکرد اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسینی، حسین (1382)، نگار انسانی (مروری بر مبانی انسان‌شناسی دینی با نظری به تفسیر المیزان، معرفت، شماره 69، صص 53-59.
خسروپناه، عبدالحسین (1384)، «انسان‌شناسی اسلامی به مثابه انسان‌شناسی اجتماعی»، پژوهش‌های تربیت اسلامی، شماره 1، صص157-184.
داستانی، محمد و نوروزی، رضاعلی و عابدی، منیره (1390)، «انسان از دیدگاه علامه طباطبایی (;) و مبانی تربیتی»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 11، صص 7-28.
دانایی‌فرد، حسن و اصغری صارم، علی (1393)، گفتارهایی در نظریه‌پردازی توسعه منابع انسانی سازمانی، تهران: مهربان نشر.
دولان، شیمون ال و اس شولر، رندال (1375)، مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
رجبی، محمود (1392)، انسان‌شناسی، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (;).
سعیدی‌مهر، محمد و مقدس، سعید (1391)، «بررسی نظریه علامه طباطبایی (;) در باب سازگاری ضرورت علی و اختیار انسان»، حکمت معاصر، سال سوم، شماره 2، صص 124-99.
سهرابی‌فر، محمدتقی (1394)، چیستی انسان در اسلام، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
سیدجوادین، رضا (1384)، مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان، تهران: نگاه دانش.
طباطبایی، محمدحسین (1353)، قرآن در اسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
طباطبایی، محمدحسین (1371)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان.
طباطبایی، محمدحسین (1376)، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، 20 جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین (1378)، شیعه در اسلام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین (1388)، بررسی‌های اسلامی، تهران: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین (1389)، بدایه الحکمه، ترجمه و شرح عل شیروانی، قم: دارالفکر.
طباطبایی، محمدحسین (1392)، مجموعه رسائل، به کوشش هادی خسروشاهی، تهران: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین (1393)، انسان از آغاز تا انجام، ترجمه صادق لاریجانی، به کوشش هادی خسروشاهی، تهران: بوستان کتاب.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد (1390)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، شماره 2، صص 198-151.
عباس‌پور، عباس (1392)، مدیریت منابع انسانی پیشرفته (رویکردها، فرایندها، کارکردها)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
فروزنده دهکردی، لطف‌الله و فروغی‌نیا، خورشید (1392)، «بررسی تأثیر دیدگاه‌های انسان‌شناسی اسلامی و غربی بر نظام ارزشی سازمان»، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال سوم، شماره 1، صص 42-19.
فریدونی، محمدرضا (1388)، «وجدان فقر ذاتی و تأثیر آن در افعال و نگرش انسان از دیدگاه علامه طباطبایی (;)»، اندیشه نوین دینی، سال پنجم، شماره 19، صص 187-163.
فکوهی، ناصر (1391)، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان شناسی، تهران: نشر نی.
قلی‌پور، آرین (1392)، مدیریت منابع انسانی (مفاهیم، تئوری‌ها و کاربردها) تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
کالینز، دیوید جی و وود، جفری (1394)، مدیریت منابع انسانی (رویکردی انتقادی)، ترجمه اکبر ویسمرادی و عبدالمجید محمدی و پیمان اکبری و رضا رستمی، کرمانشاه: اکبر ویسمرادی.
کبیر، یحیی (1384)، «فلسفه انسان‌شناسی از نگاه حکمت برتر»، فرهنگ مدیریت، سال سوم، شماره 11، صص 168-143.
مصباح یزدی، محمدتقی (1381)، پیش نیازهای مدیریت اسلامی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (;).
مطهری، مرتضی (1389)، مجموعه آثار (اصول فلسفه و روش رئالیسم)، ج6، تهران: صدرا.
مظاهری، محمدمهدی (1384)، «انسان، جامعه و حکومت اسلامی در نگاه علامه طباطبایی (;)»، پژوهش دینی، شماره 11، صص 230-213.
مقدم، احمدحامد (1367)، «منشأ زندگی اجتماعی انسان از دیدگاه مرحوم علامه طباطبایی (;)»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال بیست و یکم، شماره 2، صص 296-283.
موسوی‌مقدم، سیدرحمت‌الله و علیزمانی، امیرعباس (1390)، «ساحت‌های وجودی انسان از دیدگاه علامه طباطبایی (;)»، اندیشه نوین دینی، سال هفتم، شماره 27، صص 76-53.
مهدوی‌نژاد، محمدحسین (1391)، «تحلیل فلسفی از مبانی انسان‌شناختی و انگیزش اخلاقی در اندیشه علامه طباطبایی (;)»، حکمت صدرایی، سال اول، شماره 1، صص 108-95.
واثق غزنوی، قادرعلی (1390)، «جایگاه انسان شناسی در سازمان و مدیریت از دیدگاه اسلام و غرب»، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال اول، شماره 2، صص 40-5.
 
Alexander, John (2009), The CCL Handbook of Coaching, No: Jossey-Bass business & management series and the Center for Creative.
Al-Ghamdi, Abdullah (1990), “Human Nature in Organization Theory. The Need for Assumption's Articulation, and a New Image of Man”. JKAU: Econ. & Adm, vol. 3, pp. 33-48.
Alorfi, s. (2012), “Human resource management from an Islamic perspective”, Journal of Islamic and human advanced research, no,pp. 86-92.
Anderson, Neil and Deniz. S Ones and Handan Kepir Sinangil and Chockalingam Viswesvaran (2001), Handbook of Industrial, Work & Organizational Psychology, London: SAGE .
Attride-Stirling, J. (2001), “Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research”, Qualitative Research, Vol. 1, No. 3, pp. 385-405.
Beardwell, Julie and Tim Claydon (2007), Human Resource Management, New Jersey: Prentice Hall.
Beer, M. and Spector, B. (1985), Readings in Human Resource Management. New York, Free Press.
Becker B., Huselid M. A (1998), “High performance work systems and firm performance: A synthesis of research and managerial implications”, In Ferris GR (Ed.), Research in personnel and human resources management ,Vol. 16,pp. 53-101.
Becker B., Huselid M. A., Pickus, P.S. and Spratt, M. F (1997), “HR as source of shareholder value”, Human Resource Management Journal, 31, pp.1-6.
Blass, Eddie (2009), Talent Management, New York: Palgrave Macmillan.
Briggs Jr.,Vernon M (2010), Human Resource Economics and Poblic Policy, Michigan: W.E. Upjohn Institute for Employment Research.
Certo, Samuel and S.Trevis Certo (2012), Modern Management: Concepts and Skills, New Jersey: Prentice Hall.
Collings, David and Geoffrey Wood (2009), Human Resource Management a critical approach, New York: Routledge.
DeCenzo, David A. and Stephen P. Robbins (2005), Fundamentals of Human Resource Management, No: Wiley.
DelCampo, Robert G (2011), Human Rersource Management, New York: McGraw-Hill Companies.
Delery JE, Shaw JD (2001), “The strategic management of people in work organizations: Review, synthesis, and extension. In Ferris GR (Ed.)”, Research in personnel and human resources management, Vol. 20, pp.165-197.
Dubois, David D. and William J. Rothwell and Deborah Jo King Stern and Linda K. Kemp (2004), Competency-Based Human Resource Management, California: Davies-Black Publishing.
Farazmand, ali (2007), Strategic Pablic Personnel Administration: Building and Managing Human Capital for the 21st century, London: Praeger.
Ferris, Gerald R. and Wayne A. Hochwarter and M. Ronald Buckley and Gloria Harrell-cook and Dwight D. Frink (1999), “Human Resources management: Some New Directions”, Jornal of Management, Vol25, pp.385-415.
Fits-ens,Jac (2000), The Rol Human Capital. Measuring the Economic Value of Employee Performance, New York: American Management Association.
Forsyth, Patrick (2006), How to Motivate People, London: Kogan Page.
Frey, Ulrich J and charlotte stormer and Kia P (2011), Willfuhr. Essential Building Blocks of Human Nature, London: Springer.
Fromm, Harold (2009), The Nature of Beinghuman, Maryland: The Johns Hopkins University Press.
Horodecka, Anna (2014), The Meaning of Concepts of Human Nature in Organizational Life in Business Ethics context. Annales. Ethics in Economic Life, Vol. 17, No. 4, pp.53-64.
Gibson, James L. and John M. Ivancevich and James H. Donnelly, Jr. and Robert Konopaks (2009), Organizations: Behavior, Structure, Processes, New York: McGraw-Hill.
Gilley ,Ann and Jerry W. Gilly and Scott A. Quatro and Pamela Dixon (2009), The Praeger Handbook of Human Resource Management, London: Praeger.
Grieves, Jim (2003), Strategic Human Resource Development, London: SAGE.
Grundy, Tony and Laura Brown (2003), Value-Based Human Resource Strategy, Amsterdam:  Elsevier Burrerworth-Heinemann.
Hern, paul (2009), Unraveling the Secrets of Human Nature to Drive High Performance, New York: American Management Association.
Hitt, Michael A. and Stewart Black J and Lyman W. Porter (2012), Management, New York: Prentice Hall.
Holbeche, Linda (2009), Aligning Human Resource and Business Strategy, Oxford: Elsevier Ltd.
Ho, Hoang (2010), “Theorizing HRM and (Firm) Performance Relationship from the  Human Nature Perspective” International Journal of Arts and Sciences, 3 (7), pp.327-341.
Mahapatro, Bibhuti Bhusan (2010), Human Resource Management, New Dehli: New Age International (P) Ltd.
Martin, John (2010), Key Concepts in Human Resource Management, London: SAGE.
Mathis, Robert and John H. Jackson (2011), Human Resource Management, South-Westrern: Cengage Learning.
Mousavi moghadam, Rahmatullah and  Sajad Sadatizadeh and Zahra Jalilian (2014), “The Concept and Components Of Cultural Of Humans In Anthropology Allameh Tabatabai”. Journal of Social Issues,2,10, pp. 53-57.
Mousavi Moghaddam, Seyyed Rahmatollah and Amir Abbass Alizamani. “Spiritual Health in Rene Descartes' and Allameh Tabatabaei's Views”, wisdom and philosophy , Vol. 7, No. 4, January 2012, pp63-84
Paauwe, Jaap (2004), HRM and Performance, New York: Oxford University Press.
Price, A (2004), Human Resource Management in a Business Context. Thomson Business Press.
Rowley, Chris and Keith Jackson (2010), Human Resource Management. London: Routledge.
Sisson, K. and Storey, J (2000), The Realities of Human Resource Management: Managing the Employment Relationship. Buckingham, Open University Press.
Spitzeck, Heiko and Michael Pirson and Wolfgang Amann and Shiban Khan and Ernest von Kimakowitz (2009), Human in business. Cambridge University Press.
Stevenson, Leslie and Davidn I. Haberman (1998), Ten Theories of Human Nature, New York: Oxford University Press.
Storey, J (1989), New Perspectives on Human Resource Management. London, Routledge.
Sullivan, Jeremiah J. (1986), “Human Nature, Organizations, and Management Theory”, The Academy of Management Review 11.3, pp. 534–549.
Tariq Khan, Muhammad and Naseer Ahmed Khan and Sheraz Ahmed (2013), “The Nature and Impact of Human Resource Management (HRM) Practices (A Review)”, International Journal of Information, Business and Management, Vol. 5, No.1.
Torrington, Derek and Laura Hall and Stephen Taylor (2008), Human Resource Management. New York: Prentice Hall.
Truss, C., Gratton, L., Hope-Hailey, V., and Stiles, P ( 1997), Soft and hard models of human resource management: a reappraisal. Journal of Management Studies, 34,1, pp. 53-73.
Walton and P. R. Lawrence (1985), Human Resource Management, Trends, and Challenges, Boston, MA, Harvard Business School Press.
Wilkinson, Adrian and Paul J. Gollan and Mick Marchington and David Lewin (2010), The Oxford Handbook Of Participation In Orhanizations. New York: Oxford University Press.
Wright, P. M., MacMahan, G. C., & McWilliams, A (1994), “Human resources and sustained competitive advantage: A resource-based perspective”, International Journal of Human Resource Management, 5 (2), pp. 301-326.
 
 
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 2
مهر 1396
صفحه 49-82
  • تاریخ دریافت: 03 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 28 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 09 شهریور 1395