طراحی مدلی جهت ارزیابی توسعه داشبورد سازمانی با منطق هوش تجاری در سازمان‌ها موردمطالعه: شرکت طراحی مهندسی و تأمین قطعات ایران‌خودرو (ساپکو)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه پیام نور

2 استادیار گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور

3 استادیار گروه مدیریت دانشگاه پیام نور

4 استادیار دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

داشبورد سازمانی، ابزاری است غنی از شاخص‌ها، گزارش‌ها و نمودارها که به‌صورت پویا عمل می‌کند تا مدیران با استناد به آن بتوانند در هر لحظه عملکرد سازمان را مشاهده کنند؛ لیکن برای بهره‌ور‌شدن داده‌ها، استفاده از منطق هوش تجاری اجتناب‌ناپذیر است. هوش تجاری سیستمی است که داده‌های مختلف و پراکندۀ یک سازمان را یکپارچه می‌کند و از طریق تشکیل پایگاه دادۀ تحلیلی می‌تواند گزارش‌های تحلیلی را برای تصمیم‌گیری مدیران سازمان فراهم کند؛ لذا به‌منظور بهره‌وری و تطابق هرچه بیشتر با اهداف و راهبردها، ضروری است میزان توسعۀ داشبورد سازمانی در سازمان‌ها با مدلی مناسب مورد ارزیابی گیرد. این پژوهش با استفاده از مطالعۀ عمیق ادبیات موضوع، تعداد 357 کد مربوط به توسعۀ داشبورد سازمانی با منطق هوش تجاری را شناسایی کرد و با استفاده از روش‌های کیفی تحلیل مضمون و گروه کانونی، این کدها را به 24 مضمون پایه و 7 مضمون سازمان‌دهنده مبدل ساخت. در مرحلۀ بعد، در دو مرحلۀ مجزا با استفاده از روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری به مدل‌سازی مضامین پایه و مضامین سازمان‌دهنده به‌طور مجزا پرداخته و با‌توجه‌به هم‌خوانی دو مدل‌، اقدام به تلفیق آن‌ها و ایجاد مدل نهایی ارزیابی توسعۀ داشبورد سازمانی با منطق هوش تجاری کرده است. در مرحلۀ آخر با استفاده از مدل طراحی‌شده و همچنین با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل اهمیت‌ـ‌عملکرد، به ارزیابی توسعۀ داشبورد سازمانی با منطق هوش تجاری در شرکت ساپکو پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد با‌توجه‌به وجود فرایند برنامه‌ریزی استراتژیک، ارزیابی عملکرد سازمانی و رویه‌های مبتنی بر سیستم مدیریت کیفیت و همچنین وجود نرم‌افزار اوراکل، بسترهای سیستمی و نرم‌افزاری در این شرکت فراهم است؛ اما به‌دلیل اولویت پایین‌تر مباحث هوش تجاری در شرکت ساپکو، فرایند توسعۀ داشبورد با منطق هوش تجاری به‌صورت یک پروژۀ سازمانی با اولویت بالا مطرح نیست و در این حوزه نیاز به کار بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بهرامیان، حمیده؛ رهنورد، فرج‌الله؛ و صالحی صدقیانی، جمشید (۱۳۹۲). ارزشیابی سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه در وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه. مطالعات کمّی در مدیریت، ۴، ۴۶-۲۳.
حقیقت‌منفرد، جلال؛ و شعبان مایانی، محبوبه (۱۳۹۱). بررسی اثر محتوایی سازمان بر اثربخشی هوش تجاری با‌توجه‌به نقش مدیریت دانش. مطالعۀ موردی: بانک سامان.فصلنامۀ مدیریت، ۹(۲۷)، ۸۴-۶۵‌.
حقیقت‌منفرد، جلال؛ عوض ملایری، علی؛ و شعبان مایانی، محبوبه  (۱۳۸۹). هوش تجاری؛ ابزار بهبود عملکرد سازمانی. فصلنامۀ صنعت لاستیک ایران، ۱۵(۵۹)، ۲۱۴-۲۰۷.
رضامیرابی، وحید؛ کردلویی، حمیدرضا؛ و هاشمی، اصغر (۱۳۸۹). کاربرد هوش تجاری در صنعت بانکداری به‌منظور کسب مزیت رقابتی. اولین همایش هوش سازمانی و هوش کسب‌وکار. تهران، دانشکدۀ مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
سرلک، محمدعلی؛ و فراتی، حسن (۱۳۸۷). سیستم‌های اطلاعات مدیریت پیشرفته. تهران: دانشگاه پیام نور.
سروری اشلیکی، زهرا (۱۳۹۱). مطالعۀ تئوریکی‌تجربی هوش تجاری.کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب‌وکارهای دانش‌بنیان.بابلسر، شرکت پژوهشی طرود شمال.
سلوکدار، علیرضا؛ و ماتک، سحر (۱۳۸۹). چالش‌های پیاده‌سازی فراروی هوشمندی کسب‌وکار در ایران و راهکارهای اجرایی آن. اولین همایش هوش سازمانی و هوش کسب‌وکار. تهران، دانشکدۀ مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
فرازی، عباس؛ نوروزی، عباسعلی؛ و مدهوشی، مهرداد (۱۳۹۳). مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی در دانشگاه به‌عنوان یک سیستم پیچیده با استفاده از ابزارهای سیستم‌های اطلاعاتی. دومین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم مدیریت و حسابداری، تهران.
قاضی‌سعیدی، مرجان؛ خارا، روح‌الله؛ و حسینی راوندی، محمد (۱۳۹4). ضرورت به‌کارگیری داشبوردها در مدیریت اطلاعات سلامت. مدیریتاطلاعاتسلامت، ۲(۱۲)، ۲۶۲-۲۵۵.
گلستانی، امین (۱۳۸۶). هوش تجاری و تصمیمات کلان سازمانی. مجلۀ تدبیر، (۱۹۰)، ۴۵-۴۱.
میری‌نژاد، سیدمحمدباقر؛ رضاییان، علی؛ و طالب‌پور، علیرضا (۱۳۸۹). مدیریت نوآوری با استفاده از هوش تجاری. اولینکنفرانسبین‌المللیمدیریت،نوآوریوکارآفرینی، شیراز.
گودرزی، غلامرضا؛ و هاشمی، سیدعلی‌اکبر (1391). شناخت و رتبه‌بندی عوامل ریسک خرید خارجی بر اساس روش AHP، مورد مطالعه: شرکت طراحی مهندسی و تأمین قطعات ایران‌خودرو (ساپکو). اندیشۀ مدیریت راهبردی، ۶(11)، ۱۸۳-۱۵۹.
 
Bader, G. E., & Rossi, C. A. (1998). Focus groups: A step-by-step guide. Bader Group.
Bahrami, M., Arabzad, S. M., & Ghorbani, M. (2012). Innovation in market management by utilizing business intelligence: introducing proposed framework. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 41, 160-167.
Boyatzis, R.E. (1998). Transforming qualitative information: thematic analysis and code development. Virginia: Sage Braun.
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Carlo, V. (2009). Business intelligence: data mining and optimization for decision making. Editorial John Wiley and Sons, 308-317.
Chung, W. & Tseng, T. L. B. (2012). Discovering business intelligence from online product reviews: A rule-induction framework. Expert systems with applications, 39(15), 11870-11879.
Eckerson, W. W. (2010). Performance dashboards: measuring, monitoring, and managing your business. John Wiley & Sons.
Edmunds, H. (2000). The focus group research handbook. McGraw-Hill.
Farrokhi, V. & Pokoradi, L. (2012). The necessities for building a model to evaluate Business Intelligence projects-Literature Review. arXiv preprint arXiv: 1205-1643.
Few, S. (2006). Information dashboard design. Italy: O'Reilly Media, Inc.
Hnc.a,ly E. (2017). Focus groupslydonteratur and rewarding cooperation between the library and its patrons. Qualitative and Quantitative Methods in Libraries, 3(2), 425-431.
Khan, R. A. & Quadri, S. K. (2012). Dovetailing of business intelligence and knowledge management: An integrative framework. In: Information and Knowledge Management, 2(4), 2.
Kroenke, D. (1992). The value added by information system. Management Information System. McGrawHill.
Kruger, R. A. (1998). Moderating focus groups. Focus group kit, 4.
Morgan, D. L. (1997). The focus group guidebook. (Vol. 1). Sage publications.
Moss, L. T. & Atre, S. (2003). Business intelligence roadmap: the complete project lifecycle for decision-support applications. Addison-Wesley Professional.
Negash, S. (2004). Business intelligence. Communications of the Association for Information Systems, 13, 177-195.
Pauwels, K. Ambler, T., Clark, B. H., LaPointe, P., Reibstein, D., Skiera, B., ... & Wiesel, T. (2009). Dashboards as a service: why, what, how, and what research is needed?. Journal of Service Research, 12(2), 175-189.
Rasmussen, N. H., Bansal, M., & Chen, C. Y. (2009). Business dashboards: a visual catalog for design and deployment. John Wiley & Sons.
Raymond, K.S. C., Choi, T. (2000). An importance-performance analysis of hotel selection factors in the Hong Kong hotel industry: a comparison of business and leisure travelers. Tourism Management, 21(4), 363-377.
Shibin, K. T., Gunasekaran, A., Papadopoulos, T., Dubey, R., Singh, M., & Wamba, S. F. (2016). Enablers and barriers of flexible green supply chain management: A total interpretive structural modeling approach. Global Journal of Flexible Systems Management, 17(2), 171-188.
Stewart, Rodney A, (2008), A Framework For The Life Cycle Management Of Information Technology Projects: Projectit, International Journal Of Project Management, 203-212.
Velcu, O., & Yigitbasiouglu, O. (2010). Dashboards adoption in the business controller’s decision making process. In:7th International Conference on Enterprise Systems, Accounting and Logistics, Athens, Greece.
Williams, S., & Williams, N. (2010). The profit impact of business intelligence. Morgan Kaufmann.
Yigitbasioglu, O. M., & Velcu, O. (2012). A review of dashboards in performance management: Implications for design and research. International Journal of Accounting Information Systems, 13(1), 41-59
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1398
صفحه 295-320
  • تاریخ دریافت: 30 تیر 1396
  • تاریخ بازنگری: 03 بهمن 1396
  • تاریخ پذیرش: 27 اسفند 1396