طرح‌ریزی پژوهش سامان‌مند و میان‌رشته‌ای برای بهره‌گیری از معارف اسلامی در حوزه مسائل انسانی - اجتماعی با کمک روش تریز

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه تهران

2 استادیار دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

3 استادیار گروه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

چکیده

امروز امت اسلامی با مسائل زیادی روبه‌رو است که می‌تواند برای حل آن‌ها از معارف اسلامی بهره‌مند شود؛ اما توانایی کافی برای پژوهش همکارانه و میان‌رشته‌ای در حوزه مسائل انسانی-اجتماعی را ندارد. مروری بر پژوهش‌های مرتبط با علم دینی و روش اجتهادی نشان می‌دهد که با وجود طرح ایده‌ها و راهکارهای کاربردی، جامعه علمی همچنان نیازمند الگوهایی برای سامان‌دهی به پژوهش‌های گسترده‌تر و متنوع‌تر است.
در این پژوهش الگویی نوین برای سامان‌دهی به پژوهش‌های مبتنی بر معارف اسلامی در حوزه علوم انسانی-اجتماعی پیشنهاد می‌شود. این الگو بر پایه شناخت نظری از روش‌شناسی و چالش‌های عملی تولید دانش دینی تدوین شده است. تدوین این الگو روش‌مند بوده و در چارچوب مفهومی ابداع آن، از روش تریز (نظریه حل ابداعانه مسئله) کمک گرفته شده است. دستاورد این پژوهش، الگویی انسجام‌بخش و ثبات‌آفرین است که ظرفیت مناسبی برای تولید و مدون‌سازی دانش فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

باقری، خسرو (1387). هویت علم دینی؛ نگاهی معرفت‌شناختی به نسبت دین با علوم انسانی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بستان، حسین (1390). گامی به سوی علم دینی (2): روش بهره‌گیری از متون دینی در علوم اجتماعی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بستان، حسین (1395). کارگاه «روش نظریه‏سازی دینی در علوم انسانی». مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 6/3/1395.
پدرام، عبدالرحیم، و احمدیان، مهدی (1394). آموزه‌ها و آزموده‌های آینده‌پژوهی. تهران: مؤسسه افق آینده‌پژوهی راهبردی.
پسندیده، عباس (1386 الف). روش فهم و تبیین گزاره‌های دینی (قرآن و حدیث). حدیث اندیشه، شماره سوم (بهار و تابستان)، 34-47.
پسندیده، عباس (1386 ب). درآمدی بر روش‌شناسی فهم معارف روان‌شناختی از احادیث. علوم حدیث، سال دوازدهم، شماره سوم و چهارم (پاییز و زمستان)، 88-109.
پورعزت، علی‌اصغر (1387). گذار از حصارهای شیشه‌ای معرفت‌شناسی، با تاکید بر الزامات زبان‌شناختی علوم میان رشته‌ای. مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، 91-109.
جوادی آملی، عبدالله (1384). انتظار بشر از دین. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1388). علم دینی از دیدگاه آیت ا... جوادی آملی. معارف، شماره 65.
چهاردولی، عباس (1394). تأملی بر زمینه‌های مغفول تعامل حوزه و دانشگاه در تولید مدیریت اسلامی. در: نقطه‌های آغاز در مدیریت اسلامی، چیت‌سازیان، ع. و جوانعلی‌آذر، م. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
حسنی، سید حمیدرضا، و علی‌پور، مهدی (1386). روش‌شناسی اجتهاد و اعتبارسنجی معرفتی آن. روششناسی علوم انسانی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، شماره50.
خسرو پناه، عبدالحسین (1388). مسائل جدید کلامی و فلسفه دین (3). قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی (صَلَّی الله علیه و آله)، چاپ اول.
خسروپناه، عبدالحسین (1390). الگوی حکمی-اجتهادی علوم انسانی. جاویدان خرد، شماره 19، 29-66.
خسروپناه، عبدالحسین (1392). نقش الگوی حکمی-اجتهادی در پیشرفت اسلامی. مجموعه مقالات دومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، جلد اول، 63-66.
خسروپناه، عبدالحسین (1394). علوم انسانی: چیستی، ساحت‌ها و فرایندهای تحول در آن. تحقیقات بنیادین علوم انسانی، شماره 1، 7-34.
سوزنچی، حسین (1389). معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
شولیاک، لف (1388). چهل اصل: شاه‌کلیدهای TRIZ برای نوآوری. (محمود کریمی و سیده نونا میرخانی، مترجمان)، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
فوزی، یحیی (1388). جایگاه دین در عرصه علوم انسانی در ایران بعد از انقلاب: گفتمان‌ها و راهبردها. پژوهش‌نامه متین، شماره 43، 119-134.
گلشنی، مهدی (1390). از علم سکولار تا علم دینی (چاپ پنجم)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
معلمی، حسن (1389). نقش اجتهاد در علوم انسانی اسلامی. انسان‌پژوهی دینی، سال هشتم، شماره 23، 115-126.
مهدوی، سید محمدصادق، و بستان حسین (1391). مبانی روش‌شناختی نظریه‌سازی در جامعه‌شناسی اسلامی، با تطبیق بر جامعه‌شناسی خانواده. روش‌شناسی علوم انسانی، سال 18، شماره 71، 69-98.
نبوی، سید عبدالامیر (1395). مطالعات میان‌رشته‌ای و تکثر روش‌شناختی، برخی ملاحظات و پیشنهادها. مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دوره هشتم، شماره 2، 57-74.
Ilevbare, Imoh, et al, (2011). Integration of TRIZ and roadmapping for innovation, strategy, and problem solving: Phase 1 – TRIZ, roadmapping and proposed integrations, Centre for Technology Management, University of Cambridge, UK.
Ilevbare, I. M., Probert, D., & Phaal, R. (2013). A review of TRIZ, and its benefits and challenges in practice. Technovation, 33(2), 30-37.
Jeeradist, T. et al. (2016). “Using TRIZ to enhance passengers' perceptions of an airline's image through service quality and safety”, Journal of Air Transport Management, Volume 53, pp. 131–139.
Navas, H. V. G. et al., (2015). “Integrating TRIZ in project management processes: an ARIZ contribution”, Procedia Engineering, No 131, pp. 224 – 231.
Pin, Soo Chin, Fazilah Haron, Siamak Sarmady, Abdullah Zawawi Talib, and Ahamad Tajudin Khader. "Applying TRIZ principles in crowd management." Safety science 49, no. 2 (2011): 286-291.
Pourezzat, A. (2010). "Construction Future Reality in Light of Imagination of Social Justice in Public Opinion". USA National Academy of public Administration (NAPA).
Rantanen, K., & Domb, E. (2002). 40 Principles for Innovative Problem Solving, Simplified TRIZ, CRC Press.
Rantanen, K., & Domb, E. (2008). Simplified TRIZ - New problem solving applications for engineers and manufacturing professionals, Auerbach Publications.
Savranksy, S. D. (2000). Engineering of creativity - Introduction to TRIZ methodology of inventive problem solving, CRC Press.
Schöfer M. et al., (2015). “The value of TRIZ and its derivatives for interdisciplinary group problem solving”, Procedia Engineering, No. 131, pp. 672 – 681.
Souchkov, V. (1997). Accelerate innovation with TRIZ. Retrieved from http://www.xtriz.com/publications/AccelerateInnovationWithTRIZ.pdf
Tiuc, D. and Draghici G., (2016). “TRIZ Model Used for Complaint Management in the Automotive Product Development Process”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 221, pp. 414 – 422.
 
 
  • تاریخ دریافت: 19 بهمن 1395
  • تاریخ بازنگری: 26 شهریور 1396
  • تاریخ پذیرش: 26 شهریور 1396