شناسایی الگوهای ذهنی دربارة خروج از خط رهبری سازمانی مبتنی بر روش‌شناسی کیو

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه ولی عصر (عج)

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه ولی عصر (عج)

چکیده

هدف این پژوهش، شناسایی الگوهای ذهنی کارکنان یک دانشگاه دولتی دربارة خروج از خط رهبری سازمانی (افول ناخواستة رهبر سازمان به سبب موفقیت پایین­تر از حد مورد انتظار یا رسیدن به موفقیت ولی شکست غیرمنتظره پس از آن) با استفاده از روش­شناسی کیو بود. برای این کار، پس از مطالعة پیشینة پژوهش و انجام مصاحبه با مشارکت­کنندگان پژوهش به تعداد 26 نفر از کارکنان قلمرو مکانی پژوهش -که با استفاده از نمونه­گیری­های بیشینة تنوع، مفهوم و گلوله­برفی شناسایی و دعوت به همکاری شده بودند- در مجموع 86 گزاره شناسایی و سپس برای اولویت­بندی طبق الگوی توزیع اجباری، در اختیار مشارکت­کنندگان قرار داده شدند. برای شناسایی ذهنیت­ها از تحلیل عاملی تأییدی و برای تفسیر آنها از برگه­های یادداشت استفاده شد. بر اساس یافته­های پژوهش، الگوهای ذهنی کارکنان دانشگاه یاد شده دربارة خروج از خط رهبری به همراه استعاره­های متناظر آنها عبارت بودند از رهبر منافق (مار خوش خط و خال)، رهبر خودشیفته (از دماغ فیل افتاده)، رهبر مکار (آب زیر کاه)، رهبر اسیر حاشیه (چوب دو سر نجس)، رهبر سفارشی (عروسک خیمه شب بازی)، رهبر پر طمطراق (طبل تو خالی)، رهبر نامعتدل (دمدمی مزاج)، رهبر فرمایشی (مترسک سر جالیز) و رهبر فزون­خواه (چاه ویل).

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پویا، ع.، و لقمانی، ه.، (1392)، «راهبرد پژوهشی روش­شناسی کیو: جایگاه، کاربرد، روش، محدودیت­ها و تقابل آن با روش­شناسی آر»، توسعة سازمانی پلیس، دوره(10)، ص­ص106-87.
دانایی‌فرد، ح.، حسینی، س­­. ی.، و شیخها، ر.، (1392)، روش­شناسی کیو: شالوده­های نظری و چارچوب انجام پژوهش، تهران: انتشارات صفار، چاپ اول.
خوش­گویان­فرد، ع.، (1386)، مدیریت رفتار سازمانی: رفتار فردی، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیما، چاپ اول.
مؤمنی، م.، و فعال­قیومی، ع. (1387)، تحلیل­های آماری با استفاده از SPSS، تهران: انتشارات کتاب نو.
Balthazard, P.A., Cooke, R.A., and Potter, R.E., (2006), “Dysfunctional culture, dysfunctional organisation: Capturing the behavioural norms that form organisational culture and drive performance”, Journal of Managerial Psychology, Vol.21, pp.709-732.
Burke, R.J., (2006). “Why leaders fail: Exploring the darkside”, International Journal of Manpower, Vol.27, pp.91-100.
Chaleff, I., (2008), “Blinded by success”, Leadership Excellence, Vol.25, p.14.
Conger, J.A., and Nadler, D.A., (2004), “When CEOs step up to fail”, MIT Sloan Management Review, Vol.45, pp. 50-56.
Di Genio, J., (2002), “The toxic boss”, The armed forces comptroller, Vol.47, pp.14-19.
Dotlich, D.L., Noel, J., and Walker, N., (2004), Leadership  passages: The personal and professional transitions that make or break a leader, San Francisco, CA: John Wiley and Sons.
Einarsen, S., Aasland, M.S., and Skogstad, A., (2007), “Destructive leadership behavior: A definition and conceptual model”, The Leadership Quarterly, Vol.18, pp.207-216.
Elle, S.A., (2012), Breaking the toxic leadership paradigm in the U.S. army, USAWC strategy research project.
Finkelstein, S.M., (2003), Why smart executives fail: and what you can learn from their mistakes, New York: Portfolio.
Frankel, L.P., (1994), “Preventing individuals’ career derailment”, Employee Relations Today, Vol.21, pp.295-305.
Furnham, A. (2010). The elephant in the boardroom: The causes of leadership derailment, UK: Palgrave Macmillan.
Gentry, W.A., Mondore, S.P., and Cox, B.D., (2007). “A study of managerial derailment characteristics and personality preferences”, Journal of Management Development, Vol.26, pp.857-873.
Glaser, Barney (1978), Theoretical sensitivity: Advances in the methodology of grounded theory, Mill Valley, CA: Sociology Press.
Hawkins, B., (2004), “Developing and promoting the right people”, Development and Learning in Organisations, Vol.18, pp.13-15.
Hoel, H., GlasØ, L., Hetland, J., Cooper, C.L., and Einarsen, S., (2010), “Leadership styles as predictors of self-reported and observed workplace bullying”, British Journal of Management, Vol.21, pp.453-468.
Hogan, R., & Kaiser, R. B., (2005), “What we know about leadership”, Review of General Psychology, vol.9, pp.169-180.
Hogan, R., Raskin, R., and Fazzini, D., (1990), “The dark side of charisma”, In K. Clark, and M. Clark (Eds.), Measures of leadership, (pp. 343−354),West Orange, NJ: Leadership Library of America.
Inyang, B.J. (2013), “Exploring the concept of leadership derailment: Defining new research agenda”, International Journal of Business and Management, Vol.8, pp.78-85.
Kaplan, R.E., and Kaiser, R.B., (2009), “Stop overdoing your strengths”, Harvard Business Review, February, pp.100-103.
Kellerman, B., (2004), Bad leadership: What it is, how it happens, why it matters, Boston: Harvard Business Press.
Kotter, J.P., (1985), Power and influence: Beyond  formal authority, New York: Free Press.
Leet, E., (2011), The impact of toxic or severe dysfunctional leadership has on the effectiveness of an organization, Perth, Australia: Murdoch University.
Leslie, J.B., (1995), “Career derailment: Are you at risk?”, Healthcare Executive, Vol.10, pp.6-9.
Lipman-Blumen, J., (2011), “Toxic leadership: A rejoinder”, Representation, Vol.47, pp.331-342.
Lipman-Blumen, J., (2006), Allure of toxic leaders:  Why we follow destructive bosses and corrupt politicians and how we can survive them, New York: Oxford University Press.
Lombardo, M.M., Ruderman, M.N., and McCauley, C.D., (1988), “Explanations of success and derailment in upper-level management positions”, Journal of Business and Psychology, Vol.2, pp.199-216.
Lubit, R.H., (2004). Coping with toxic managers, subordinates: ... And other difficult people, Upper Saddle River, NJ: FT Prentice Hall.
MacKie, D., (2008), “Leadership derailment and psychological harm”, The Bulletin of the Australian Psychological Society Ltd, Vol.30, p.12-13.
McCall, M.W., (2009), “Every strength a weakness and other caveats”, In R.B. Kaiser (Ed.), The perils of accentuating the positive, (pp. 41−56), Tulsa, OK: HoganPress.
 McIntosh, G.L. and Rima, S., (2007), Overcoming the dark side of leadership: The paradox of personal dysfunction, Grand Rapids, MI: Baker Books.
Pelletier, K.L., (2010), “Leader toxocity: An empirical investigation of toxic behavior of toxic behavior and rhetoric”, Leadership, vol.6, pp.373-389.
Shafer, J.F., (2009), “Convinced of their own deceptive aura of greatness:  Narcissism, stress, and the derailment of charismatic leaders”, Chrestomathy, vol.8, pp.200-216.
Schmidt, A.A., (2008), Development and validation of the Toxic Leadership Scale, College Park: University of
Van Fleet, D.D., and Griffin, R.W., (2006), “Dysfunctional organisation culture:The role of leadership in motivating dysfunctional work behaviours”, Journal of Managerial Psychology, Vol.21, pp.698-708.
Van Velsor, E., and Leslie J.B., (1995), “Why executives derail: Perspectives across time and cultures”, The Academy of Management Executive, Vol.9, pp.62-72.
Waldroop, J., and Butler, T., (2000), Maximum success: The 12 bad habits that hold good people back, New York: Doubleday.
Webb, P.J., (2006), “Back on track: the coaching journey in executive career derailment”, International Coaching Psychology Review, Vol.1, pp.68-74.
Whicker, M.L., (1996), Toxic leaders: When organizations go bad, Westport: Quorum Books.
White, R.P., (2009), “Great Leaders”, Leadership Excellence, Vol.26, pp.14-15.
Williams, D.F., (2005), Toxic leadership in the US Army, USAWC strategy research project.
Williams, F.I., Campbell, C., and McCartney, W., (2013), “Leader derailment: The impact of self-defeating behaviors”, Leadership and Organizational Journal, Vol.34, pp.85-97.
  • تاریخ دریافت: 27 بهمن 1395
  • تاریخ بازنگری: 04 شهریور 1396
  • تاریخ پذیرش: 19 مهر 1396