اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

طراحی الگوی رهبری استراتژیک اسلامی در سازمان: بر اساس تحلیل محتوای عهدنامۀ مالک‌اشتر

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی دانشگاه علامه‌طباطبایی

2 استاد گروه مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی (ره)

3 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی

4 استادیار گروه نهج البلاغه دانشکده علوم و حدیث

چکیده

با توجه به نبود مدلی جامع از رهبری استراتژیک؛ همچنین نیاز به بررسی این مقوله در ادبیات بومی و دینی، این مقاله در راستای بررسی و استخراج مفهوم رهبری استراتژیک از منظر اسلامی با محوریت کلام امام علی علیه‌السلام در نهج‌البلاغه، تدوین گردیده است. در گام نخست، رهبری استراتژیک در منابع غربی و مطالعات بومی استخراج و در گام بعد با توجه به گستردگی و تنوع بیانات امام ‌علیه‌السلام در نهج‌البلاغه، اقدام به انتخاب یک نمونه جامع شده است. با بررسی صورت گرفته توسط محقق و محققین صاحب‌نظر در نهج‌البلاغه، عهدنامه مالک اشتر انتخاب و با توجه به موضوع تحقیق و نبود منابع مناسب، از روش تحقیق کیفیِ تحلیل محتوا استفاده شد. با توجه به ماهیت استقرایی (جزء به‌کل) این روش، اقدام به پیمایش متن به متن عهدنامه مالک اشتر نموده‌ایم. برای سهولت در فیش‌برداری و کدگذاری مناسب از نرم‌افزار Nvivo 8 استفاده شده است. بر این اساس رهبری استراتژیک عبارت است از: «تبیین و یادآوری مأموریت‌ها» و «تعیین اولویت‌ها و عمل بر اساس آن‌ها» از طریق «ارائه الگوهای عملی»، «استفاده از تجارب (عبرت‌ها و سنت‌ها)» و «سازمان‌دهی و اصلاح امور کارکنان» که در بستر «ایجاد توافق و وحدت رویه در میان کارکنان»، «رعایت صبر و پایداری»، «رعایت میانه‌روی، انصاف و عدالت» و «رفتار توأم با مدارا و لطف با کارکنان» محقق می‌شود.

کلیدواژه‌ها

آزاد ارمکی، تقی، علم و مدرنیتۀ ایرانی، تهران: مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم‌انسانی، ۱3۸۶.
احمدی، سید علی‌اکبر و علی صالحی و محمدرضا فریدی، روش تحقیق در مدیریت، تهران: دانشگاه پیام نور، ۱۳۹۱.
استراس، آنسلم و جولیت ام کوربین، ترجمۀ بیوک محمدی،اصول روش تحقیق کیفی: نظریۀ مبنایی،رویه‌ها و شیوه‌ها، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۹۰.
الوانی، سیدمهدی، مدیریت عمومی، تهران: نشر نی، ١٣٨٩.
دانایی‌فرد، حسن و نونا مؤمنی، «تئوری رهبری اثربخش از دیدگاه امام‌علیA»، فصلنامۀعلمی‌پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، س۴، ش۱۴، ۱۳۸۷، ص۷۵تا۱۱۰.
دانایی‌فرد، حسن و سیدمهدی الوانی و عادل آذر، روش‌شناسی پژوهش کمّی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: صفار-اشراقی، ۱۳۹۱.
ذوالفقاریان، محمدرضا و میثم لطیفی، نظریه‌پردازی داده‌بنیاد، تهران: دانشگاه امام‌صادقA، ۱۳۹۰.
سهراب‌پور، ابراهیم و محمد مرادی، «فرایند‌ رهبری استراتژیک»، ماهنامۀعلمی و آموزشی تدبیر، ش۱۸۵، س۱۸، ۱۳۸۶.
فاضلی، نعمت‌الله، «گفتمان مسئلۀ بومی: مسئلۀ بومی‌سازی علوم‌اجتماعی از رویکرد مطالعات فرهنگی»، مجلۀمطالعات اجتماعی ایران، ش۳، ۱۳۸۸ (۱)، ص۱۱۱تا۱۳۸.
کریپندروف، کلوس، تحلیل محتوا، ترجمۀ هوشنگ نایب، تهران: روش، ۱۳۷۸.
نصر اصفهانی، مهدی، علی نصر اصفهانی، «طراحی مدل رهبری خدمتگزار بر اساس دیدگاه امام‌علیA و مقایسۀ آن با نظرات اندیشمندان غربی»، دوفصلنامۀمنهاج، س۶، ش۱۱، ۱۳۸۹، ص۱۴۳تا۱۶۳.
Beatty, K., & Quinn, L. (2010). "Strategic command taking the long view for organizational success". Leadership in Action, 30(1), 3-7.
Duursema H. 2013. strategic leadership moving beyand the leader-follower dyad.
Cannella, A. A., & Pettigrew, A. (2001). Upper echelons: Donald Hambrick on executives and strategy. The Academy of Management Executive, 15(3), 36-42.
CHENG, Y. C. (2000). Strategic leadership for educational transformation in the new millennium.
Finkelstein, S., Hambrick, D. C., & Cannella, A. A. (1996). Strategic leadership. St. Paul, Minn.: West.
Jansen, J. J., Vera, D., & Crossan, M. (2009). Strategic leadership for exploration and exploitation: The moderating role of environmental dynamism. The Leadership Quarterly, 20(1), 5-18.
J. Welch & S. Welch, (2007), "Bosses who get it all wrong", BusinessWeek, July 23, 88.
Lisa M. Given (2008) "The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods", SAGE Publications, Inc; 1 edition.
Marcella, A. R., Njanja, L., & Ochieng, I. (2012). The Role of Strategic Leadership during Change. KCA Journal of Business Management, 4(1), 48-61.
Powell, R. A., & Single, H. M. (1996). "Focus groups. International Journal for Quality in HealthCare", 8, 499–504. doi:10.1093/intqhc/8.5.499.
Rowe, W. G. (2001). Creating wealth in organizations: The role of strategic leadership. The Academy of Management Executive, 15(1), 81-94.
Stromquist, N. P. (2000). "On truth, voice, and qualitative research". International Journal of Qualitative Studies in Education, 13(2), 139-152.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26
مهر 1398
صفحه 73-94
  • تاریخ دریافت: 08 خرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 17 تیر 1396
  • تاریخ پذیرش: 25 مرداد 1396