چالش‌های توسعه لجستیک معکوس در پروژه‌های بزرگ ساختمانی و عمرانی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ رشتۀ مدیریت پروژه و ساخت، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت‌مدرس

2 استادیار گروه مدیریت پروژه و ساخت، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت‌مدرس

چکیده

 جریان سنتی مواد و محصولات در صنعت ساخت‌و‌ساز به‌‌صورت خطی شده است؛ به این معنی که تمام مواد تشکیل‌دهندۀ ساختمان در پایان عمر ساختمان به‌عنوان ضایعات دفع می‌گردد. با این حال، تخریب ساختمان‌‌ها و ارسال تودۀ انبوه ضایعات به محل‌‌های دفن زباله، بهترین گزینه‌‌های موجود نیستند. درصد زیادی از ضایعات بخش ساخت‌وساز ناشی از ضرر و اتلاف مصالح ساختمانی در سایت می‌باشد. از دیگر منابع تولید ضایعات می‌توان به تخریب و بازسازی ساختمان‌های قدیمی اشاره کرد. در عصر حاضر به‌‌دلیل کمبود منابع طبیعی و مواد اولیه و تشدید آلودگی‌های زیست‌محیطی که به‌واسطۀ ضایعات ساختمانی ایجاد می‌گردد، مدیریت بهینۀ ضایعات به امری ضروری مبدل شده است. یکی از اقدامات موجود برای رسیدگی به این نگرانی‌‌ها پیاده‌سازی اصول RL می‌باشد. این مطالعه به‌‌دنبال شناسایی چالش‌‌های لجستیک معکوس می‌باشد که به‌‌طور قابل‌توجهی بر پذیرش و پیاده‌سازی آن در پروژه‌‌های ‌‌ساخت‌و‌ساز تأثیرگذار است؛ بدین منظور مصاحبه‌‌هایی نیمه‌ساختار‌یافته با خبرگان صنعت صورت گرفت. در انتها با توجه به اطلاعات کیفی به‌دست‌آمده از مصاحبه و مشاهده، پرسش‌نامه‌هایی در قالب تکنیک دلفی تنظیم ‌شده و در اختیار مدیران و خبرگان صنعت قرار داده شد و بر اساس نتایج آن، ۵۷ چالش در بخش­های مختلف RL شناسایی‌ و اولویت‌بندی شدند.

کلیدواژه‌ها

پورنادر، مهردخت، «مدیریت پسماندهای الکترونیکی کسب‌و‌کاری سودآور»، ماهنامۀ علمی‌تخصصی لجستیک و زنجیرۀ تأمین، ۱۵، ۱۳۹۲، ص۱۹و۲۰.
تارخ، محمدجعفر؛ مهسا اسماعیلی گوکه و شهره ترابی، «مدل کلی بهینه‌سازی طراحی شبکۀ لجستیک معکوس تحت عدم قطعیت»، نشریۀ تخصصی مهندسی صنایع، شمارۀ۴۶، دورۀ۲، مهر۱۳۹۱، ص۱۵۹تا۱۷۳.
عیدی، علیرضا و هادی علوی، «مسیریابی دوره‌ای وسایل نقلیه در لجستیک معکوس با مشتریان واجد شرایط»، فصلنامۀ علمی‌ترویجی مدیریت زنجیرۀ تأمین، سال۱۷، شمارۀ۴۹، دورۀ۳، پاییز۱۳۹۴، ص۸۴تا۹۳.
غفاری گیلانده، عطا، محمدحسن یزدانی، عبدالوهاب غلامی و فرشید کاظمی، «کاربرد مدل TOPSIS در مکان‌گزینی واحدهای بازیافت کاغذ در محیط GIS (مطالعۀ موردی: استان فارس)»، نشریۀ محیط‌شناسی، شمارۀ۳۹، دورۀ۴، ۱۳۹۲، ص۶۷تا۸۸.
AIDONIS D., X. A., VLACHOS D., IAKOVOU E. (2008). An analytical methodological framework for managing reverse supply chains in the construction industry. WSEAS TRANSACTIONS on ENVIRONMENT and DEVELOPMENT, 4(11), 1036-1046.
Begum, R. A., Siwar, C., Pereira, J. J., & Jaafar, A. H. (2006). A benefit–cost analysis on the economic feasibility of construction waste minimisation: The case of Malaysia. Resources, Conservation and Recycling, 48(1), 86-98.
Begum, R. A., Siwar, C., Pereira, J. J., & Jaafar, A. H. (2009). Attitude and behavioral factors in waste management in the construction industry of Malaysia. Resources, Conservation and Recycling, 53, 321-328.
Chinda, T., & Ammarapala, V. (2016). Decision-making on reverse logistics in the construction industry. Songklanakarin J. Sci. Technol., 38(1), 7-14.
Dat, L. Q., Truc Linh, D. T., Chou, S.-Y., & Yu, V. F. (2012). Optimizing reverse logistic costs for recycling end-of-life electrical and electronic products. Expert Systems with Applications, 39(7), 6380-6387.
Gangolells, M., Casals, M., Forcada, N., & Macarulla, M. (2014). Analysis of the implementation of effective waste management practices in construction projects and sites. Resources, Conservation and Recycling, 93, 99-111.
Hosseini, M. R., Chileshe, N., Rameezdeen, R., & Lehmann, S. (2014). Reverse Logistics for the Construction Industry: Lessons from the Manufacturing Context. International Journal of Construction Engineering and Management, 3(3), 75-90.
Hosseini, M. R., Rameezdeen, R., Chileshe, N., & Lehmann, S. (2015). Reverse logistics in the construction industry. Waste Management & Research, 33(6), 499-514.
Hosseinzadeh, Mostafa & Roghanian, Emad (2012). An Optimization Model for Reverse Logistics Network under Stochastic Environment Using Genetic Algorithm. International Journal of Business and Social Science, 3(12), 249-264.
Mundada, M.N.; Kumar, S.; Shekdar, A.V (2004). E‐waste: a new challenge for waste management in India. International Journal of Environmental Studies, 61(3), 265–279.
Nunes, K. R. A., Mahler, C. F., & Valle, R. A. (2009). Reverse logistics in the Brazilian construction industry. Journal of Environmental Management, 90(12), 3717-3720.
Oyedele, L. O., Ajayi, S. O., & Kadiri, K. O. (2014). Use of recycled products in UK construction industry: An empirical investigation into critical impediments and strategies for improvement. Resources, Conservation and Recycling, 93, 23-31.
Peterson, A. J. (2005). An examination of reverse logistics factors impacting the 463-L pallet program. (Degree of Master of Science in Logistics Management), Air Force Air University. 
Pishvaee, M. S., Farahani, R. Z., & Dullaert, W. (2010). A memetic algorithm for bi-objective integrated forward/reverse logistics network design. Computers & Operations Research, 37(6), 1100-1112.
Prakash, C., & Barua, M. K. (2016). A combined MCDM approach for evaluation and selection of third-party reverse logistics partner for Indian electronics industry. Sustainable Production and Consumption, 7, 66-78.
Rogers, D. S., & Tibben-Lembke, R. (2001). An Examination of Reverse Logistics Practices. Business Logistics, 22(2), 129-148.
Sobotka, A., & Czaja, J. (2015). Analysis of the Factors Stimulating and Conditioning Application of Reverse Logistics in Construction. Procedia Engineering, 122, 11-18.
Stock, & R, J. (1992). Reverse Logistics. Oak Brook, Illinois: Council of Logistics Management.
  • تاریخ دریافت: 20 خرداد 1397
  • تاریخ بازنگری: 01 تیر 1398
  • تاریخ پذیرش: 24 شهریور 1397