اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

طراحی مدل معادلات ساختاری شراکت استراتژیک در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط؛ مطالعۀ موردی: صنعت نرم‌افزار

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت بازرگانی گرایش سیاست‌گذاری بازرگانی، دانشگاه علامه‌طباطبایی

2 استادیار مدیریت بازرگانی گرایش سیاست‌گذاری بازرگانی، دانشگاه علامه‌طباطبایی

3 دکترای مدیریت بازرگانی، گرایش سیاستگذاری بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

این پژوهش با هدف تدوین مدل شراکت استراتژیک کسب­وکارهای کوچک و متوسط در صنعت نرم­افزار انجام شد. روش پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی) است. در بخش کیفی بعد از تحلیل مبانی نظری و تدوین مدل مفهومی اولیه برای تأیید نظری مدل، از نظرخواهی ۲۰ نفر از خبرگان به روش دلفی استفاده شد. در بخش تحلیل میدانی نیز داده­ها از ۳۵۰ شرکت به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی جمع­آوری شد. برای جمع‌آوری داده­ها از شیوۀ بررسی مبانی نظری، نظرخواهی خبرگان به روش دلفی و پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته استفاده شد. روایی و پایایی بخش دلفی و همچنین پرسش‌نامۀ­ محقق‌ساخته محاسبه شد و مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل داده‌های کیفی در پنل دلفی به‌صورت کدگذاری و داده‌های کمی به روش تجزیه‌و‌تحلیل آماری و همچنین داده‌های حاصل از بررسی میدانی نیز با استفاده از تحلیل عاملی مرتبۀ دوم و مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام شد. در این تحقیق از نرم‌افزار لیزرل برای محاسبه و مدل‌سازی استفاده شده است. نتایج تحلیل دلفی پس از سه مرحله نظرخواهی از خبرگان، منجر به تأیید نظری مدل شراکت استراتژیک با ۳۵ مؤلفه در قالب پنج بُعد شد. در ادامه، نتایج مدل­سازی معادلات ساختاری بر اساس داده­های میدانی نشان داد که در مدل برازش‌یافته، شراکت استراتژیکِ پیش‌رانه­های شراکت، تأثیر مثبت بر انتخاب شرکا داشته و انتخاب شرکا تأثیر مثبت بر طراحی و اجرای شراکت دارد؛ همچنین چالش­های شراکت به‌عنوان متغیر میانجی دارای تأثیر منفی بر طراحی و اجرای مشارکت بوده و در نهایت اجرا و طراحی شراکت نیز تأثیر مثبتی بر نتایج و پیامدهای شراکت دارد.

کلیدواژه‌ها

جلالی، سیدحسین، «تبیین مؤلفه‌های محتوایی گزینش شرکا در شراکت‌‌های استراتژیک: مطالعه‌ای در صنعت نرم‌افزار»، فصلنامۀ علوم مدیریت ایران، شمارۀ ۲۷، دورۀ ۷، ص۱۴۷تا۱۶۸، ۱۳۹۱.
حاج‌کریمی، عباسعلی و شهریار عزیزی و مریم اخوان خرازیان، «طراحی الگوی عوامل مؤثر بر به‌کارگیری تجارت الکترونیک در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط»، فصلنامۀ دانش و توسعه، شمارۀ ۲۷، دورۀ۱۶، ص۷تا۲۱، ۱۳۸۸.
حقیقی کفاش، مهدی و داود صادقی و احد قاسمی، «رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر موفقیت شراکت‌ استراتژیک شرکت‌های هواپیمایی از دیدگاه خبرگان»، فصلنامۀ مطالعات مدیریتگردشگری، شمارۀ۲۳، ص۲۷ تا۵۰، ۱۳۹۲.
حمیدی‌زاده محمدرضا و حبیب زارع احمدآبادی و محمدعلی سنگ‌بر، «تجزیه‎وتحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت شراکت‌های راهبردی با رویکرد پویایی‏های سیستم (مورد مطالعه: خوشۀ صنعتی کاشی و سرامیک استان یزد)»، فصلنامۀ مدیریت بازرگانی، شمارۀ۳، دورۀ۶، ص۵۱۷ تا۵۳۴، ۱۳۹۳
خدامی، سهیلا، «اثر اینترنت بر جهت‌دهی کانال‌های صادراتی در شرکت‌های متوسط و کوچک تولیدکنندۀ مواد غذایی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت‌مدرس، دانشکدۀ علوم‌انسانی، ۱۳۸۷.
Ahuja, G. (2000). Collaboration networks, structural holes, and innovation: A longitudinal study. Administrative science quarterly, 45(3), 425-455.
Alizadeh, Y. (1999). Multi-relational aspect of family business networks. In Communication à la conference de l'ICSB.
Arino, A., Abramov, M., Skorobogatykh, I., Rykounina, I., & Vila, J. (1997). Partner selection and trust building in west European–Russian joint ventures: a western perspective. International Studies of Management & Organization, 27(1), 19-37.
Aryanto, R., Fontana, A., & Afiff, A. Z. (2015). Strategic human resource management, innovation capability and performance: An empirical study in Indonesia software industry. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 211, 874-879.
Au, A. K. M., & Enderwick, P. (1994). Small firms in international joint ventures in China: the New Zealand experience. Journal of Small Business Management, 32(2), 88.
BarNir, A., & Smith, K. A. (2002). Inter-firm Alliances in the Small Business: The Role of Social Networks. Journal of Small Business Management, 40(3), 219–232.
Beecham, M. A., & Cordey-Hayes, M. (1998). Partnering and knowledge transfer in the UK motor industry. Technovation, 18(3), 191-205.
Blisson, D., & Rana, B. K. (2001). The role of entrepreneurial networks: The influence of gender and ethnicity in British SMEs. In 46th ICSB World Conference, Taipei, Taiwan.
Bruner, R. F. (1999). Instructor's Resource Manual to Accompany Case Studies in Finance: Managing for Corporate Value Creation. Irwin/McGraw-Hill.
Caiazza, R., & Stanton, J. (2016). The effect of strategic partnership on innovation: An empirical analysis. Trends in Food Science & Technology, 54, 208-212.
Chaston, I. (2000). Entrepreneurial marketing: Successfully challenging market convention. Palgrave Macmillan.
Chen, H. M., & Tseng, C. H. (2005). The performance of marketing alliances between the tourism industry and credit card issuing banks in Taiwan. Tourism Management, 26(1), 15-24.
Davenport, S., Davies, J., & Grimes, C. (1998). Collaborative research programmes: building trust from difference. Technovation, 19(1), 31-40.
Delerue, H. (2005). Relational risk perception and alliance management in French biotechnology SMEs. European Business Review, 17(6), 532-546.
Delios, A., Inkpen, A. C., & Ross, J. (2004). Escalation in international strategic alliances. MIR: Management International Review, 457-479.
Dickson, P. H., Weaver, K. M., & Hoy, F. (2006). Opportunism in the R&D alliances of SMES: The roles of the institutional environment and SME size. Journal of Business Venturing, 21(4), 487-513.
Dickson, P.H. and Weaver, K.M. (2011). Institutional readiness and small to medium-sized enterprise alliance formation. Journal of Small Business Management, Vol. 49 No. 1, pp. 126-148.
Dodd, S. D., Jack, S., & Anderson, A. R. (2002). Scottish entrepreneurial networks in the international context. International Small Business Journal, 20(2), 213-219.
Draulans, J., & Volberda, H. W. (2003). Building alliance capability: Management techniques for superior alliance performance. Long range planning, 36(2), 151-166.
Ekawati, R. S. (2014). The Effect of Strategic Partnership on Innovation Capability and Business Performance of Garment Industry in West Java–Indonesia. International Journal of Scientific and Technology Research, 3, 12.
Elmuti, D., & Kathawala, Y. (2001). An overview of strategic alliances. Management decision, 39(3), 205-218.
Elmuti, D., Abebe, M., & Nicolosi, M. (2005). An overview of strategic alliances between universities and corporations. Journal of workplace Learning, 17(1/2), 115-129.
Feindt, S., Jeffcoate, J., & Chappell, C. (2002). Identifying success factors for rapid growth in SME e-commerce. Small business economics, 19(1), 51-62.
Gaur, A. S., Mukherjee, D., Gaur, S. S., & Schmid, F. (2011). Environmental and firm level influences on inter‐organizational trust and SME performance. Journal of Management Studies, 48(8), 1752-1781.
Geringer, J. M. (1991). Strategic determinants of partner selection criteria in international joint ventures. Journal of international business studies, 22(1), 41-62.
Gilmore, A., Carson, D., Grant, K., Pickett, B., & Laney, R. (2000). Managing strategic change in small and medium‐sized enterprises: how do owner‐managers hand over their networks?. Strategic Change, 9(7), 415-426.
Gioia, D. A., Schultz, M., & Corley, K. G. (2000). Organizational identity, image, and adaptive instability. Academy of management Review, 25(1), 63-81.
Graebner, M. E. (2009). Caveat venditor: Trust asymmetries in acquisitions of entrepreneurial firms. Academy of Management Journal, 52(3), 435-472.
Hagedoorn, J., Letterie, W., & Palm, F. (2011). The information value of R&D alliances: the preference for local or distant ties. Strategic Organization, 9(4), 283-309.
Hitt, M. A., Ahlstrom, D., Dacin, M. T., Levitas, E., & Svobodina, L. (2004). The institutional effects on strategic alliance partner selection in transition economies: China vs. Russia. Organization science, 15(2), 173-185.
Hitt, M. A., Dacin, M. T., Levitas, E., Arregle, J. L., & Borza, A. (2000). Partner selection in emerging and developed market contexts: Resource-based and organizational learning perspectives. Academy of Management journal, 43(3), 449-467.
Hoffmann, W. H., & Schlosser, R. (2001). Success Factors of Strategic Alliances in Small and Medium-sized Enterprises—An Empirical Survey. Long Range Planning, 34(3), 357–381.
Holmberg, S. R., & Cummings, J. L. (2009). Building successful strategic alliances: strategic process and analytical tool for selecting partner industries and firms. Long range planning, 42(2), 164-193.
Human, S. E., & Provan, K. G. (1997). An emergent theory of structure and outcomes in small-firm strategic manufacturing networks. Academy of Management Journal, 40(2), 368-403.
Inkpen, A. C. (2005). Strategic alliances. The Blackwell handbook of strategic management, 403-427.
Khattab, S. A. A. (2012). Marketing strategic alliances: The hotel sector in Jordan. International Journal of Business and Management, 7(9), 222.
Khatter, J.K. (‎2016). Execution and Performance of Strategic Alliances in Indian Software Industry. GSMC, 1-18.
Kilburn, D. (1999). Partnership in cultural turmoil. Marketing Week, Vol. 38, No. 15, pp. 20-3.
Klossek, A, Meyer, KE, and Nippa, M (2015), Why Do Strategic Alliances Persist? A Behavioral Decision Model. Manage. Decis. Econ., 36, 470–486.
Lee, C.W. (2007). Strategic alliances influence on small and medium firm performance. Journal of Business Research, 60(7), 731–741.
Lewis, J.D. (1992). The new power of strategic alliances', n Planning Review [Online], http://firstsearch.ocle.org/fatchnext.html, Vol. 2, No. 5, September/October, p. 46.
Lin, H., & Darnall, N. (2014). Strategic Alliance Formation and Structural Configuration. Journal of Business Ethics, 127(3), 549–564.
Lin, Z., Yang, H., and Arya, B. (2009). Alliance Partners and FIRM Performance: Resource Complementarity and Status Association. Strategic Management Journal, Vol. 30, pp: 921–940.
Macnabb, A. I., & O’Neill, K. E. (1996). Small firm, large firm collaboration for survival and growth in the world market: the case of Schrader Electronics Ltd. In International Council for Small Business Conference, Stockholm, Sweden, June.
Masurel, E., & Janszen, R. (1998). The relationship between SME cooperation and market concentration: Evidence from small retailers in the Netherlands. Journal of Small Business Management, 36(2), 68.
McGrath, J. E. (1964). Social Psychology: A Brief Introduction. New York: Holt, Rinehart & Winston.
Mesquita, L. F., & Lazzarini, S. G. (2008). Horizontal and vertical relationships in developing economies: Implications for SMEs' access to global markets. Academy of Management Journal, 51(2), 359-380.
Mukherjee, D., Hanlon, S. C., Kedia, B. L., & Srivastava, P. (2012). Organizational identification among global virtual team members: The role of individualism-collectivism and uncertainty avoidance. Cross Cultural Management: An International Journal, 19(4), 526-545.
Niculescu, M. F., & Wu, D. J. (2015). Economics of free under perpetual licensing: Implications for the software industry. Information Systems Research, 25(1), 173-199.
O'Dwyer, M., & O'Flynn, E. (2005). MNC–SME strategic alliances—A model framing knowledge value as the primary predictor of governance modal choice. Journal of International Management, 11(3), 397-416.
Olk, P., & Young, C. (1997). Why members stay in or leave an R&D consortium: Performance and conditions of membership as determinants of continuity. Strategic Management Journal, 18(11), 855-877.
Pan, F. C. (2004). Selecting consumer oriented alliance partner to assure customer satisfaction in international markets. The Journal of American Academy of Business, 4(1-2), 278-284.
Patzelt, H., & Shepherd, D. A. (2008). The decision to persist with underperforming alliances: The role of trust and control. Journal of Management Studies, 45(7), 1217-1243.
Pérez, L., Cambra-Fierro, J. (2015). Learning to work in asymmetric relationships: insights from the computer software industry. Supply Chain Management: An International Journal, Vol. 20 Issue: 1, pp.1-10.
Pittino, D., & Visintin, F. (2011). The propensity toward inter-organizational cooperation in small-and medium-sized family businesses. Journal of Family Business Strategy, 2(2), 57-68.
Premaratne, S. P. (2001). Networks, resources, and small business growth: The experience in Sri Lanka. Journal of small business management, 39(4), 363-371.
Priya Datta, P., & Roy, R. (2011). Operations strategy for the effective delivery of integrated industrial product-service offerings: Two exploratory defence industry case studies. International Journal of Operations & Production Management, 31(5), 579-603.
Saci, F., & Jasimuddin, S. M. (2017). Does strategic partnership matter to create value of a firm? An empirical study based on SBF 250 French firms. Research in International Business and Finance.
Shah, R. H., & Swaminathan, V. (2008). Factors influencing partner selection in strategic alliances: The moderating role of alliance context. Strategic Management Journal, 29(5), 471-494.
Shan, W. (1990). An empirical analysis of organizational strategies by entrepreneurial high‐technology firms. Strategic management journal, 11(2), 129-139.
Singh, R. K., Garg, S. K., & Deshmukh, S. G. (2009). The competitiveness of SMEs in a globalized economy. Management Research Review, 33(1), 54–65.
Sonfiled, M. C. (1995). Two Small Business Strategy Opportunities Created by Corporate Downsizing: Outsourcing and Strategic Alliances. In Small Business Institute Director’s Association (SBIDA) Conference, Nashville, TN, February.
Sorrentino, F., & Garraffo, F. (2012). Explaining performing R&D through alliances: Implications for the business model of Italian dedicated biotech firms. Journal of Management & Governance, 16(3), 449-475.
Spekman, R. E., Isabella, L. A., MacAvoy, T. C., Isabella, L. A., & MacAvoy, T. C. (2000). Alliance competence: Maximizing the value of your partnerships (p. 304). New York, NY: Wiley.
Spence, M. M., Manning, L. M., & Crick, D. (2008). An investigation into the use of collaborative ventures in the internationalization of high performing Canadian SMEs. European Management Journal, 26(6), 412-428.
Steensma, H. K., Marino, L., Weaver, K. M., & Dickson, P. H. (2000). The influence of national culture on the formation of technology alliances by entrepreneurial firms. Academy of management journal, 43(5), 951-973.
Street, C. T., & Cameron, A. F. (2007). External relationships and the small business: A review of small business alliance and network research. Journal of Small Business Management, 45(2), 239-266.
Stuart, T. E., Hoang, H., & Hybels, R. C. (1999). Interorganizational endorsements and the performance of entrepreneurial ventures. Administrative science quarterly, 44(2), 315-349.
Tatoglu, E. (2000). Western joint ventures in Turkey: strategic motives and partner selection criteria. European Business Review, 12(3), 137-147.
Taylor, W. A. (2005). An operations perspective on strategic alliance success factors in the software industry: An exploratory study of alliance managers in the software industry. International Journal of Operations and Production Management, Vol. 25, No. 5, pp.469-490.
Todeva, E., & Knoke, D. (2005). Strategic alliances and models of collaboration. Management Decision, 43(1), 123–148.
Tsang Eric W. K. (1999). Motives for Strategic Alliance: Resource-Based Perspective, Scand. J. Morar. Vol. 14, No. 3, pp. 207-221
Uhlaner, L. M., Floren, R. H., & Geerlings, J. R. (2007). Owner commitment and relational governance in the privately-held firm: An empirical study. Small Business Economics, 29(3), 275-293.
Van Gils, A., & Zwart, P. S. (2009). Alliance formation motives in SMEs: an explorative conjoint analysis study. International Small Business Journal, 27(1), 5-37.
Weaver, K. M., Marino, L. D., Hill, J. S., & Tambunan, T. (2000). Alliance formation in emerging economies in crisis: the influences of strategic posture and perceived environmental uncertainty on firm intentions to use strategic alliances and preferred governance structures. In International Council for Small Business (ICBS) World Conference, Brisbane, Queensland, Australia, June.
Williamson, O. (1975). "Markets and Hierarchies", the Free Press, New York.
Wu, W. Y., Shih, H. A., & Chan, H. C. (2009). The analytic network process for partner selection criteria in strategic alliances. Expert Systems with Applications, 36(3), 4646-4653.
Zhao, F. (2014). A holistic and integrated approach to theorizing strategic alliances of small and medium-sized enterprises. Business Process Management Journal, 20(6), 887–905.
Zineldin, M., & Dodourova, M. (2005). Motivation, achievements and failure of strategic alliances: the case of Swedish auto-manufacturers in Russia. European Business Review, 17(5), 460-470.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26
مهر 1398
صفحه 353-388
  • تاریخ دریافت: 04 مهر 1397
  • تاریخ بازنگری: 01 تیر 1398
  • تاریخ پذیرش: 16 تیر 1398