اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

شناسایی الگوهای ذهنی مدیران پیرامون منسانی قومی در انتصابات سازمانی

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر پژوهش دانشگاه ایلام

2 دانشیار، گروه مدیریت دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

3 دانشگاه ایلام

چکیده

یکی از دلایل رکود اقتصادی در این واقعیت نهفته است که اکثر مقامات و پست‌های برتر سازمانی توسط افراد ناشایست به دلیل همانندسازی و مشابهت قومیتی، اشغال‌شده‌اند. پژوهش حاضر باهدف شناسایی ذهنیت مدیران سازمان­های دولتی در ارتباط با اثر منسانی قومی در انتصابات سازمانی با استفاده از روش­شناسی کیو، انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی و ازنظر جمع­آوری و تحلیل داده­ها، آمیخته (کیفی - کمی) اکتشافی است. جامعه آماری موردبررسی کلیه مدیران سازمان‌های دولتی شهر ایلام بوده‌اند. همچنین نمونه­گیری نیز به روش هدفمند قضاوتی بوده و ابزار گردآوری داده­ها مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و جدول کیو است. بخش کیفی با انجام مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 10 نفر از مدیران سازمان‌های دولتی شهر ایلام و تحلیل آنها به روش تماتیک، جهت گردآوری فضای گفتمانی به تعداد 106 گزاره و درنهایت انتخاب نمونه معرف فضای گفتمانی به تعداد 41 گویه انجامید، سپس در بخش کمی با تکمیل جداول کیو به تعداد 10 جدول و تحلیل داده‌های به‌دست­آمده به روش تحلیل عاملی، ذهنیت افراد هر گروه مورد شناسایی، تحلیل و بررسی قرار گرفت. درنهایت، براساس یافته­ها و نتایج تحلیل عاملی کیو، مشخص شد که چهار الگوی ذهنی (انحصارطلبی، خودشیفتگی، تغییر هراسی و تخصص گریزی) مختلف نسبت به منسانی قومی در انتصابات سازمانی در بین مدیران ارشد سازمان­های دولتی شهر ایلام وجود دارد. نتایج پژوهش نشان می­دهد الگوی ذهنی انحصارطلبی به دلیل تعداد بیشتر مشارکت­کنندگان و جایگاه مهم مشارکت‌کنندگان نماینده این الگوی ذهنی در مطالعه کیو، نسبت به سایر الگو­ها غالب بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

احمدی، علی‌اکبر؛ مرادی، مرتضی؛ و کمال‌آبادی، فرانک (1391). تأثیر رابطه بازی بر نگرش و رفتار کارکنان سازمان. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 4(13)، 135-115.
اکبرنژاد، مهدی؛ تابان، محمد؛ و دارابی، فرشته (1393). واکاوی بارزترین پیامدهای تعصب و قومیت­گرایی در دانشگاه­ها. فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 4(15)، 372- 353.
پای، لوسین دبلیو؛ بایندر، لئونارد؛ کلمن، جیمز اس؛ لاپالومبارا، جوزف؛ وربا، سیدنی؛ واینر، مایرون (1380) بحران‌هاوتوالی‌هادرتوسعهسیاسی (غلامرضا خواجه‌سروی، مترجم). تهران، مرکز مطالعات راهبردی.
پورافکاری، نصرالله (1383). نزاع‌های جمعی محلی. مجموعه مقالات اولین همایش ملی طرح مسائل جامعه‌شناسیایران، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
خالصی، نادر؛ باستانی، پیوند؛ درزی‌رامندی، سجاد؛ سهرابی‌زاده، ساناز؛ و کلهر، روح‌اله (1392)،. بررسی اثر منسانی در مدیران ستادی دانشگاه علوم پزشکی. فصلنامه مدیریت سلامت، 16(52)، 14-7.
خوشگویان‌فرد، علیرضا (1386). روش‌شناسی کیو، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
درگاهی، حسین؛ علیپور فلاح‌پسند، محمدحسن؛ و حیدری قره‌بلاغ، هادی (1389). ارائه مدل شایستگی در توسعه منابع انسانی. فصلنامه راهبرد یاس، 6(23)، 113-91.
زارع، رضا؛ فتحی‌زاده، علیرضا؛ و بهمنی، اکبر (1397). خویشاوند سالاری سازمانی در نهادهای دولتی؛ مفهوم‌پردازی، عوامل مؤثر و پیشامدها. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 7(25)، 55-31.
شاورانی، مسعود (1393). تعصب دینی یا ایستادگی و ایمان راسخ در قرآن. فصلنامه مطالعاتتقریبیمذاهباسلامی(فروغوحدت). 9(36)، 83-70.
شرفی، وحید؛ ملکی مین باش رزگاه، مرتضی؛ زارعی، عظیم؛ و فیض، داود (1396). شناسایی و دسته‌بندی ذهنیت کارآفرینان نسبت به قلمرو اکوسیستم بازاریابی بین‌المللی با استفاده از روش کیو. فصلنامه مدیریت بازرگانی، 9(35)، 572-551.
شیری، اردشیر؛ رضایی‌‌خواه، هدایت‌اله (1395). جهش‌شناختی در اعتماد: (شناسایی ذهنیت افراد در خصوص اعتماد اجتماعی با استفاده از روش کیو). فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، 4(7)، 89-63.
صادقی، یوسف؛ و خنیفر، حسین (1397). تأثیر مؤلفه‌های شخصیت در اثر منسانی مدیران و سرپرستان شرکت توزیع برق استان قم. فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، 16(61)،
167-149.
فیض­اللهی، علی؛ و شارقی، ثریا (1390). تأثیر فرهنگ قومی و قبیله‌ای بر سلامت نظام اداری، همایش ملی ارتقای سلامت نظام اداری با تأکید بر نظارت و پیشگیری، ایلام: دانشگاه ایلام.
فیض، داود؛ شرفی، وحید؛ آقائی، هادی؛ و محمدیاری، زهره (1394). شناسایی ذهنیت افراد نسبت به نفوذ دشمن با استفاده از روش کیو. فصلنامه سیاست دفاهی، 24(93)، 73-100.
قاسمی، محمدعلی (1381). درآمدی بر پیدایش مسائل قومی در جهان سوم. فصلنامهمطالعاتراهبردی، 5(15)، 134-123.
قلی‌پور، آرین؛ پورعزت، علی‌اصغر؛ و نیک‌نژاد، عباس (1387). تأثیر پیامدهای اثر منسانی بر انتخاب و انتصاب مدیران دولتی. فصلنامه علوم مدیریت ایران، 3(10)، -7.
کیایی، محمدزکریا؛ خامدی، آذین؛ شاه‌بهرامی، الهام؛ کاردان‌مقدم، ویدا؛ و کلهر، روح‌اله (1393). بررسی خطای منسانی در مدیران ستادی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 18(71)، 53-47.
گیدنز، آنتونی (1376). جامعه‌شناسی (منوچهر صبوری، ترجمه) (چاپ 27). تهران: نی.
لطیفی، میثم (1383). شناسایی و وزن­دهی معیارهای انتخاب و انتصاب مدیران منابع انسانی در بخش دولتی (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.
نادری خورشیدی، علیرضا؛ نیکوکار، غلامحسین؛ و کرمی، محسن (1388). طراحی الگوی انتصاب مدیران. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 1(4)، 113-91.
AL-shawawreh, T. B. (2016). Economic Effects of Using Nepotism and Cronyism in the Employment Process in the Public Sector Institutions. Research in Applied Economics, 8(1), 58-67.
Alves, H., Koch, A., & Unkelbach, C. (2016). My Friends are all alike—the Relation between Liking and Perceived Similarity in Person Perception. Journal of Experimental Social Psychology, 62, 103-117.
Arasli H., Bavik A., Ekiz E. H. (2006) The Effects of Nepotism on Human Resource Management: The Case of three, four and five Star Hotels in Northern Cyprus. International Journal of Sociology and Social Policy, 26 (7/8), 295-308.
Arasli, H., & Tumer, M. (2008). Nepotism, Favoritism and Cronyism: A Study of Their Effects on Job Stress and Job Satisfaction in the Banking Industry of North Cyprus. Social Behavior and Personality: an International Journal, 36(9), 1237-1250.
Aydogan, I. (2012). The Existence of Favoritism in Organizations. African Journal of Business Management, 6(12), 4577-4586.
Bond, T. N., & Lehmann, J. Y. K. (2018). Prejudice and Racial Matches in Employment. Labour Economics, 51, 271-293.
Bulmer, M. (1986). Race and Ethnicity (In key Variables in Social Investigation). Burgess, R.G. (Edi). Routledge.
Büte, M. (2011). The Effects of Nepotism and Favoritism on Employee Behaviors and Human Resources Practices: a Research on Turkish Public Banks. TODAĐE’s Review of Public Administration, 5(1), 185-208.
Caers, R., Du Bois, C., Jegers, M., De Gieter, S., De Cooman, R., & Pepermans, R. (2009). A Micro-Economic Perspective on Manager Selection in Nonprofit Organizations. European Journal of Operational Research, 192(1), 173-197.
Caprara, G. V., & Vecchione, M. (2017). Personalizing Politics and Realizing Democracy. Oxford University Press.
Dennis, K. E. (1988). Q-methodology: new Perspectives on Estimating Reliability and Validity. Measurement of Nursing Outcomes, 2, 409-419.
Dent, E. B., & Goldberg, S. G. (1999). Challenging “Resistance to Change”. The Journal of Applied Behavioral Science, 35(1), 25-41.
Elbaz, A. M., Haddoud, M. Y., & Shehawy, Y. M. (2018). Nepotism, Employees’ Competencies and Firm Performance in the Tourism Sector: a Dual Multivariate and Qualitative Comparative Analysis Approach. Tourism Management, 67, 3-16.
Fadlon, Yariv. 2015. “Statistical Discrimination and the Implications of Employer-Employee Racial Matches.”Journal of Labor Research. 36 (2): 232-248.
Firfiray, S., Cruz, C., Neacsu, I., & Gomez-Mejia, L. R. (2018). Is Nepotism so Bad for Family Firms? A Socioemotional Wealth Approach. Human Resource Management Review, 28(1), 83-97.
Flippo, E. B., Munsinger, G.M. (1975). Management. 3rd ed. Boston: Allyn and Bacon, Inc.
Fox, V. (1985).Criminology. Newjersey: Prentice Hall, Inc.
Frank, L. L., & Hackman, J. R. (1975). Effects of Interviewer-Interviewee Similarity on Interviewer Objectivity in College Admissions Interviews. Journal of Applied Psychology, 60(3), 356.
Gibney, R. A. Y., Zagenczyk, T. J., Fuller, J. B., Hester, K. I. M., & Caner, T. (2011). Exploring Organizational Obstruction and the Expanded Model of Organizational Identification. Journal of Applied Social Psychology, 41(5), 1083-1109.
Hanania, R. (2017). The Personalities of Politicians: A Big Five Survey of American Legislators. Personality and Individual Differences, 108, 164-167.
Hoppe, A., Fujishiro, K., & Heaney, C. A. (2014). Workplace Racial/ Ethnic Similarity, Job Satisfaction, and Lumbar Back Health among Warehouse Workers: Asymmetric Reactions across Racial/ Ethnic Groups. Journal of Organizational Behavior, 35(2), 172-193.
Jones, R. G. (2012). Nepotism in Organizations. Routledge is an Imprint of Taylor & Francis Group, New York and London, 157.
Jones, R. G., & Stout, T. (2015). Policing Nepotism and Cronyism without Losing the Value of Social Connection. Industrial and Organizational Psychology, 8(1), 2.
Karakose, T. (2014). The Effects of Nepotism, Cronyism and Political Favoritism on the Doctors Working in Public Hospitals. Studies on Ethno-Medicine, 8(3), 245-250.
Keles, H. N., Ozkan, T. K., & Bezirci, M. (2011). A Study on the Effects of Nepotism, Favoritism and Cronyism on Organizational trust in the Auditing Process in Family Businesses in Turkey. International Business & Economics Research Journal (IBER), 10(9), 9-16.
Leonard Jr, R. L. (1976). Cognitive Complexity and the Similarity-Attraction Paradigm. Journal of Research in Personality, 10(1), 83-88.
Lin, T. R., Dobbins, G. H., & Farh, J. L. (1992). A Field Study of Race and Age Similarity Effects on Interview Ratings in Conventional and Situational Interviews. Journal of Applied Psychology, 77(3), 363.
McConahay, J. B. (1986). Modern Racism, Ambivalence, and the Modern Racism Scale.
McRAE, M. B. (1991). Sex and Race Bias in Employment Decisions: Black Women Considered. Journal of Employment Counseling.
O'Reilly III, C. A., Williams, K. Y., & Barsade, S. (1998). Group Semography and Innovation: Does Diversity Help?.
Orpen, C. (1984). Attitude Similarity, Attraction, and Decision-Making in the Employment Interview. The Journal of Psychology, 117(1), 111-120.
Ridgeway, C. (1991). The Social Construction of Status Value: Gender and Other Nominal Characteristics. Social Forces, 70(2), 367-386.
Safina, D. (2015). Favouritism and Nepotism in an Organization: Causes and Effects. Procedia Economics and Finance, 23, 630-634.
Schumacher, G., & Zettler, I. (2019). House of Cards or West Wing? Self-Reported Hexaco Traits of Danish Politicians. Personality and Individual Differences, 141, 173-181.
Sears, G. J., & Rowe, P. M. (2003). A Personality-Based Similar-to-me Effect in the Employment Interview: Conscientiousness, Affect-Versus Competence-Mediated Interpretations, and the Role of Job Relevance. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue Canadienne Des Sciences du Comportement, 35(1), 13.
Shams, S., & Esfandirari Moghaddam, A. T. (2015). The Relationship between Dimensions of Organizational Trust with Job Satisfaction. Management Studies in Development and Evolution, 24(77), 171-185.
Stewart, L. D., & Perlow, R. (2001). Applicant Race, Job Status, and Racial Attitude as Predictors of Employment Discrimination. Journal of Business and Psychology, 16(2), 259-275.
Thielmann, I., Hilbig, B. E., & Zettler, I. (2020). Seeing me, seeing you: Testing Competing Accounts of Assumed Similarity in Personality Judgments. Journal of Personality and Social Psychology, 118(1), 172-198.
Van den Brink, M., Brouns, M., & Waslander, S. (2006). Does Excellence have a Gender? A National Research Study on Recruitment and Selection Procedures for Professorial Appointments in the Netherlands. Employee Relations.
Zahed, A., & Ardabili, F. S. (2017). Effect of Similar-to-me Effect on Job Satisfaction and Organizational Trust. Problems and Perspectives in Management, (15, Iss. 4), 254-262.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 27
فروردین 1399
صفحه 183-214
  • تاریخ دریافت: 01 دی 1398
  • تاریخ بازنگری: 20 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 22 مهر 1399