اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

طراحی و تبیین مدل مدیریت بازدارندگی رفتارهای کاری نابهنجار

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت رفتاری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استادیار مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 دانشیار مدیریت رفتاری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

4 دانشیار گروه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر طراحی و تبیین مدل مدیریت بازدارندگی رفتارهای کاری نابهنجار است. با بررسی ادبیات نظری متغیّرهای مدیریت بازدارندگی رفتارهای کاری نابهنجار به عنوان مبنای طراحی مدل پیشنهادی انتخاب شدند و متناسب با این متغیّرها اقدام به طراحی پرسشنامه شد. این پژوهش در زمره پژوهش­های ترکیبی در دو مرحله کیفی و کمی اجرا گردید. جامعه مورد مطالعه در مرحله کیفی نخبگان صنایع ریلی و نخبگان دانشگاهی بودند و جامعه آماری مرحله کمی تحقیق، کارمندان شرکت­های بهره‌بردار در صنعت ریلی ایران در نظر گرفته می­شود، روش نمونه­گیری چند مرحله­ای و به روش تصادفی ساده بود و حجم نمونه براساس جدول مورگان در حدود 152 نفر در نظر گرفته شدند (تعداد 150 پرسشنامه جمع­آوری گردید). نتایج براساس تحلیل دو راند دلفی نشان داد 16 مؤلفه براساس نظر خبرگان تأیید شد. به‌طور‌کلی برای تجزیه‌و‌تحلیل مشاهدات از نرم­افزارSmart-PLS2  استفاده شد. نتایج نشان داد تأثیر گزینش و به­کارگیری نامناسب، انسجام گروهی، هوش اخلاقی، مهارت­های رهبر، سرمایه اجتماعی و تربیت اجتماعی و حکومتی بر رفتار کاری نابهنجار معنادار است و بیشترین تأثیر متغیّر مستقل بر متغیّر وابسته مربوط به تأثیر انسجام گروهی بر رفتار کاری نابهنجار با میزان 239/0 است. همچنین تمامی روابط تعدیل­گری تعریف شده در پژوهش تأیید گردید. همچنین بعد از سنجش و آزمون مدل­های پژوهش، نتایج نشان‌دهنده تأیید مدل است به عبارتی ابعاد، مؤلفه­ها و شاخص­های پیشنهادی مورد تأیید هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آقازاده، غلام­حسین (1389). بررسی عوامل خانوادگی و درون مدرسه‌ای مؤثر بر ناهنجاری‌های رفتاری در میان دانش آموزان دوره‌ متوسطه شهر مراغه. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام­نور مرکز. تهران. ایران.
ارجلو، مهدی؛ سپهوند، رضا؛ جلیلوند، محمدرضا؛ و نصرالهی وسطی، سیمین(1392). نقد نظریه­های کنترل سازمانی و ضرورت توجه به آن از منظر تعالیم اسلامی. فصلنامه اسلام و مدیریت. (4). 81-106.
رستمی، نیر و راد، فیروز (1392). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانش‌آموزان به رفتارهای نابهنجار: مطالعه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر اهر. مطالعات جامعه‌شناسی. 6 (20). 55-75
رسولی، رضا؛ آذر، عادل؛ و پاپیان، ناهید (1395). مفاهیم موثر بر دانش­بنیان شدن رسانه ملی. فصلنامه مدیریت سازمان­های دولتی. 4 (2). 67-101.
سرهنگ‌زاده، مرضیه؛ و ظروفی، مجید (1393). بررسی عوامل مرتبط با ناهنجاری رفتاری دانشجویان شهر هریس. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناسی. 7 (22). 91-107.
سخاوت، جعفر (1381). بررسی عوامل مؤثر بر ناهنجاری‌های رفتاری دانش‌آموزان استان لرستان. فصلنامه جامعه‌شناسی ایران. 4 (2). 76- 55.
سلمانی، داود؛ و رادمند، محبوبه (1388). بررسی نقش سازمان و مدیریت در بروز رفتارهای کاری انحرافی. فصلنامه مدیریت دولتی. 1 (3). 51 – 68.
شهبازیان خونیق، آرش؛ حسنی، امید؛ و سلیمانی، سمیرا (1397) بررسی نقش هوش اخلاقی و اجتماعی در رفتارهای پرخطر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سال تحصیلی ۹۶-۹۵. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. ۱۷ (۱). 39-۵۲.
عامری، الناز؛ اشرفی، بزرگمهر؛ و عبادی، عماد (۱۳۹۴). بررسی اثر رفتارهای نابهنجار بر اشتیاق شغلی و تعهد کاری کارکنان آموزش و پرورش منطقه 17 تهران، دومین کنفرانس بین المللی آینده پژوهی، مدیریت و توسعه اقتصادی. مشهد. دانشگاه تربت حیدریه.
فتح‌الهی، سعید؛ جربانی، حمید؛ حسنوند، عباس؛ و حسنوند، احسان (1391). بررسی عوامل مؤثر بر بزهکاری و میزان شیوع آن در بین دانش‌آموزان. فصلنامه پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی. 7 (3). 88-61.
‌هادیزاده مقدم، اکرم؛ رضائیان، علی؛ طبرسا، غلامعلی؛ و رامین­مهر، حمید (1393)، ارائه مدل مدیریت رفتارهای کاری نابهنجار بر اساس نظریه رفتار برنامه­ریزی شده. فصلنامه مدیریت سازمان­های دولتی. 2 (7). 65-88.
Arjalo, Mehdi Sepahvand. Reza. Jalilund, Mohammad Reza Nasrallah Vasti, Simin (2014). Critique of theories of organizational control and the need to pay attention to it from the perspective of Islamic teachings. Quarterly Journal of Islam and Management. No. 4. pp. 81-106. [In Persian].
Aghazadeh, Gh, H. (2011). Investigating family and intra-school factors affecting behavioral disorders among high school students in Maragheh. Master Thesis, Tehran: Payame Noor University Center. [In Persian].
Ameri, E., Ashrafi, B., Ebadi, E (2015). Investigating the effect of abnormal behaviors on job motivation and work commitment of education staff in Tehran's 17th district. 2nd International Conference on Futurology, Management and Economic Development, Mashhad, Torbat Heydariyeh University. [In Persian].
Andersson, L.M. & C.M. Pearson. (1999). Tit for tat? The spiraling effect of incivility in the workplace. Academy of Management Review. 24. 452- 471.
Anderson, J. C., & Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin. 103 (3) .411-423
Ball, G. A., Trevino, L. K., & Sims Jr., H. P (1994). Just and unjust unishment: Influences on subordinate performance and citizenship. Academy of Management Journal. 37 (2): 299 – 318.
Bolton, L. R., Harvey, R. D., Grawitch, M. J., & Barber, L. K. (2012). Counterproductive work behaviours in response to emotional exhaustion: A moderated mediational approach. Stress & Health. 28 (3). 222-233.
Brimecombe, M., Magnusen, M. J. and Bunds, K. (2014). Navigating the storm: A counterproductive work behavior and leadership case study in a Division I FBS School. Sport Management Review. 17 (2). 219-237.
Brown, M. E., Treviño, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 97. 117–134
Blickle, Gerhard, Nora Schütte (2017). Trait psychopathy, task performance, and counterproductive work behavior directed toward the organization. Personality and Individual Differences. 109. 225-231
Bennett, R. J., & Robinson, S. L. (2000). Development of a measure of workplace deviance. Journal of Applied Psychology. 85. 349-360.
Chung, Y. Y, & Ding, C. G. (2002). Development of the sales locus of control scale. Journal of Occupational and Organizational Psychology. 75. 233-244.
Cohen- charash, Yochi & Paul E. Spector (2001). The role of justice in organizations: ameta analysis; Organizational Behavior and human decision processes. 86 (2). 278-321.
Colbert A.E., Mount M.K., Harter J.K., Witt L.A., Barrick M.R. (2004). Interactive Effects of Personality and Perception of the Work Situation on Workplace Deviance. Journal of Applied Psychology. 89/4. 599-609.
Carron AV, Brawley LR, Widmeyer WN (1998). The measurement of cohesiveness in sport groups. In: Duda JL (Ed.) Advances in sport and exercise psychology measurement, Fitness Information Technology: Morgantown. WV: 213-26.
Carron, A.V., Colman M.M., Wheelar, J. & Stevens. D (2002). Cohesion and performance in sport, J SPORT EXERCISE PSY. 24. 68-188.
Dalkey, N (2002). An Experimental Application of the Delphi Method on the use of experts. Management science. 9 (3). 458-467.
Donath, B. (1999). Get marketing, sales on same wavelength. Marketing News. 33(19).
Fehr, Ryan Kai Chi Yam, Wei He, Jack Ting-Ju Chiang, Wu Wei (2017) Polluted work: A self-control perspective on air pollution appraisals, organizational citizenship and counterproductive work behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 143. 98-110.
Fida, Roberta Marinella Paciello, Carlo Tramontano, Reid Griffith Fontaine, Claudio Barbaranelli, Maria Luisa Farnese (2015) An Integrative Approach to Understanding Counterproductive Work Behavior: The Roles of Stressors, Negative Emotions, and Moral Disengagement. Journal of Business Ethics. 130 (1). 131–144.
Fox, S., Spector, P. E., & Miles, D. (2001). Counterproductive work behavior (CWB) in response to job stressors and organizational justice: Some mediator and moderator tests for autonomy and emotions. Journal of Vocational Behavior. 59. 291-309.
Fath Elahi, Saeed. Jarbani, Hamid Hasanvand, Abbas Hasanvand, Ehsan. (2013). Investigating the effective factors on delinquency and its prevalence among students. Quarterly Journal of Intelligence and Criminal Research. 7 (3). 88-61. [In Persian].
Gürlek M. (2021). Workplace ostracism, Syrian migrant workers’ counterproductive work behaviors, and acculturation: Evidence from Turkey. Journal of Hospitality and Tourism Management. 46. 336-346.
Golparvar, M., Nadi, M (2011).  The mediating role of organizational loyalty in the relationship between work ethic and deviant behaviors in the workplace. Journal of Ethics in Science and Technology. 6 (1). 43-53. [In Persian].
Griffin, R. W. and Lopez, Y. P. (2005). Bad behavior” in organizations: A review and typology for future research. Journal of Management. 31 (6). 988-1005.
Galperin Bella L., Burke Ronald J. (2006). Uncovering the Relationship Between Workaholism and Workplace Destructive and Constructive Deviance: an Exploratory Study. International Journal of Human Resource Management. 17/2:331-347.
Hadizadeh Moghadam, A., Rezaeian, A., Tabarsa, Gh., Raminmehr., H (2014). Provide a model for managing abnormal work behaviors based on the theory of planned behavior. Journal of Management, Economics and Accounting. 24. 65-88. [In Persian].
Ilies, R., Hauserman, N., Schwochau, S., & Stibal, J. (2003). Reported incidence rates of work-related sexual harassment in the United States: Using meta-analysis to explain reported rate disparities. Personnel Psychology. 56 (3). 607–631.
Jelinek, R.; Ahearn, M. (2006). The ABC′s of ACB: Unveiling a clear and present danger in the sales force. Industrial Marketing Management. 35. 457 – 467.
Kilduff, M., & Day, D. V. (1994). Do chameleons get ahead? The effects of self-monitoring on managerial careers. Academy of Management Journal. 37 (4).
Koopman, J., Conway, J. M., Dimotakis, N., Tepper, B. J., Lee, Y. E., Rogelberg, S. G., et al. (2020). Does CWB repair negative affective states, or generate them? Examining the moderating role of trait empathy. Journal of Applied Psychology.
Lee K., Allen N.J. (2002). Organizational Citizenship Behavior and Workplace Deviance: the Role of Effect and Cognitions. Journal of Applied Psychology. 87. 131-142.
Miller, Janice S.  Robert L. Cardy (2000). Self-monitoring and performance appraisal: Rating outcomes in project teams. Journal of Organizational Behavior. 21 (6). 609-626.
Morf, Manuela Anja Feierabend, Bruno Staffelbach, (2017). Task variety and counterproductive work behavior. Journal of Managerial Psychology.
Momtaz, F. (2003). Social Deviations: Theories and Perspectives. Tehran: Anteshar Co. First Edition
Okoli, C. & Pawlowski, S. D (2004). The Delphi method as a research tool: an example, design considerations and applications. Information and Management. 42 (1): 15-29.
Okoli, c (2004). The Delphi method as a research tool: an example, design concideration and applications. information and management. 24. 15 – 29
Pilch, I, Turska, E. (2015), Relationships between Machiavellianism, organizational culture, and workplace bullying: Emotional abuse from the target’s and the perpetrator’s perspective. Journal of Business Ethics. 128 (1). 83-93.
Rostami, Nir. Rad, Firooz. (2014). A study of social factors related to students' tendency to abnormal behaviors: A study of female high school students in Ahar. Sociological studies. 6 (20). 55-75
Rasouli1 R, Azar A, Papian N (2016). Effective Concepts on Transforming National Media into a Knowledge-based Organization. Quarterly Journal of Public Organizations Management. 4 (2). 67-98.
Rowe, G. & Wright, G (1999). The Delphi technique as a forecasting tool: issues and analysis. International Journal of Forecasting. 15. 353–375.
Rowe, G (1999). the Delphi technique as a forcasting tool: Issues and analysis, international journal of forcasting. 15. 353-375.
Robinson Sandra & Bennett Rebecca. (1999). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. Academy of management journal. 38 (2). 555-572.
Reynolds, C. A., Shoss, M. K. and Jundt, D. K. (2015). In the Eye of the beholder: a Multi stakeholder perspective of organizational citizenship and counterproductive work behaviors. Human Resource Management Review. 25 (1). 80-93.
Sekhavat, c. (2002). Investigating the effective factors on behavioral abnormalities of students in Lorestan province. Iranian Journal of Sociology. 4 (2). 76-55.
Sabine sonnentag, charl otte fritz (2015). Recovery from job stress: The stressor- detachment model as an integrative framework. Journal of Organizational Behavior, J. Organiz. Behav. 36. 72–103.
Salmani, D., Radmand, M (2009). Investigating the role of organization and management in the occurrence of deviant work behaviors. Journal of Government Management. 1 (3). 51-68. [In Persian].
Shahbazian khonigh, A., Hasani, O., Soleymani, S (2018). Investigating the role of moral and social intelligence in high-risk behaviors of students of Kurdistan University of Medical Sciences in the academic year 2016-2017. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 17 (1). 39-52. [In Persian].
Sarhangzadeh, Marzieh. Zorufi, Majid. (2015). Investigating the factors related to the behavioral abnormalities of Harris students. Sociological studies. 7(22).  91-107. [In Persian].
Tang, Pok Man., Kai Chi Yam., Joel Koopman (2020). Feeling proud but guilty? Unpacking the paradoxical nature of unethical pro-organizational behavior, Organizational Behavior and Human Decision Processes. 160. 68-86.
Van Fleet David D., Griffin Ricky W. (2006). Dysfunctional Organization Culture, the Role of Leadership in Motivating Dysfunctional Work Behaviors, Journal of Managerial Psychology. 21/8. 698-708.
Wetzels, Martin; Odekerken-Schroder, Gaby; and van Oppen, Claudia. (2009). Using PLS Path Modeling for Assessing Hierarchical Construct Models: Guidelines and Empirical Illustration. MIS Quarterly. (33: 1). 177-195.
Yesiltas¸, M, & Gürlek, M (2020). Understanding the nature of deviant workplace behaviors. In S. Aydın, B.B. Dedeo˘glu & O. Çoban (Eds.), Organizational behavior challenges in the tourism industry (pp. 305–326). Hershey PA. USA: IGI Global.
Yoon, M. H., & Suh, J. (2003). Organizational citizenship behaviors and service quality as external effectiveness of contact employees. Journal of Business Research. 56 (8). 597–611
Zheng Wenzhi Yen-Chun Jim Wu XiaoChen Chen Shu-Jou Lin, (2017). Why do employees have counterproductive work behavior? The role of founder’s Machiavellianism and the corporate culture in China. Management Decision. 55. 31-48.
Zhao, H., Peng, Z. and Sheard, G. (2013). Workplace ostracism and hospitality employees’ counterproductive work behaviors: The joint moderating effects of proactive personality and political skill. International Journal of Hospitality Management. 33. 219-227.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28
مهر 1399
صفحه 459-492
  • تاریخ دریافت: 05 دی 1399
  • تاریخ بازنگری: 21 فروردین 1400
  • تاریخ پذیرش: 08 خرداد 1400