اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

تببین اهرم‌های تحولی سازمان اوقاف و امور خیریه مبتنی بر شناسایی و اولویت‌بندی نظام جامع مسائل آن

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی و مدیر گروه اقتصاد دانش بنیان پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری، تهران، ایران

2 استادیار گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

سازمان اوقاف و امور خیریه، تنها نهاد دولتی متولی ساماندهی و مدیریت امور موقوفات در ایران است. امروزه نهاد وقف، از جایگاه مناسبی برخوردار نیست. یکی از دلایل این موضوع می‌تواند فقدان رویکرد جامع و کل‌نگر در شناخت مسائل این سازمان باشد. این پژوهش در صدد است تا نظام جامع مسائل سازمان اوقاف را ارائه کرده و اولویت‌های آن را مشخص کند. برای این هدف، پژوهش حاضر در دو فاز کیفی و کمی انجام شده است. در فاز کیفی داده‌های به­دست آمده از بررسی مستندات و در نهایت مصاحبه با مدیران و خبرگان با استفاده از روش تحلیل مضمون، تحلیل شدند. مدل به­دست آمده شامل 56 مسأله کلیدی است که در دو سطح مسائل خرد و کلان دسته‌بندی شده است. مسائل ناظر به سطح خرد به دنبال بررسی مسائل و مشکلات فرآیندی و اجرایی در مسیر تحقق بهره‌وری سازمان است و سطح دوم، مسائل کلان است که تأثیرگذاری آن به صورت فراگیر و کلی‌تر بر نهاد وقف است که شامل دو دسته مسائل «ساختاری و اجرایی» و «نگاه کلان و فراسازمانی» است. در فاز کمی، رتبه‌بندی مسائل احصا شده، با استفاده از روش تاپسیس و نمونه 75 نفری از معاونین و مدیران سازمان در سطوح ستادی و استانی انجام شد. عدم نقش‌آفرینی سازمان اوقاف در سیاست‌های کلان کشور، معطل ماندن بخشی از رقبات کشور به علت فقدان مدل احیاء موقوفات، کمبود منابع مالی برای سرمایه‌گذاری، ذهنیت منفی مردم در مورد سازمان اوقاف و مشکلات حوزه منابع انسانی به عنوان پنج مسأله اولویت‌دار سازمان شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آذر، عادل و رجب­زاده، علی (1387). تصمیم­گیری کاربردی (رویکرد MADM). تهران: نگاه دانش.
آذر، عادل؛ بختیاری، حسین و محمدی، مهدی (1392). ارزیابی و مقایسه روش‌های عارضه‌یابی سازمان با رویکرد AHP فازی، اندیشه مدیریت راهبردی. 7 (2). 189-213.
حلّى، یحیى بن سعید (1405ه‍ ق). الجامع للشرائع. قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیة.
خراسانى، آخوند محمدکاظم بن حسین (1413ه‍ ق). کتاب فی الوقف (للآخوند). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
خمینى، سید روح­الله موسوى (1409ق). تحریر الوسیله. قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
رحیمی، صالح و راجی، سامان (1395). تحلیل و مقایسه متدولوژی‌ها و مدل‌های عارضه‌یابی در حوزه مدیریت منابع انسانی. دومین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران. تهران.
زمانی، زهره؛ هاشمی، میترا و وفائی­نژاد، محمد (1392). بررسی رابطه تفویض اختیار مدیران با رضایت شغلی کارکنان معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی. دومین همایش ملی علوم مدیریت نوین. گرگان.
طباطبایی، سید صادق (1392). بررسی فقهی وقف پول. مجله فقه. 20 (75). 107- 135.
طوسى، محمد بن على بن حمزه (1408ه‍ ق). الوسیلة إلى نیل الفضیلة. قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ­زاده محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. دو فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی. 5 (2). 151-198.
فاضل حسن­آبادی، مهسا؛ محمدی الیاسی، قنبر و رضایی­زاده، مرتضی (1394). شناسایی و مدل­سازی انگیزه‌های به­کارگیری نظام مدیریت عملکرد منابع انسانی در کسب­وکارهای بزرگ ایرانی. آموزش و توسعه منابع انسانی. 2 (6). 167 -194.
گلپایگانى، لطف­الله صافى (1416ق). هدایة العباد (للصافی). قم: دارالقرآن الکریم.
مسعودسینکی، سپیده و سیدنقوی، میرعلی (1395). عارضه­یابی سازمانی براساس مدل ویس بورد: مطالعه موردی در دانشگاه علوم پزشکی تهران. پیاورد سلامت. 10 (6). 461-469.
موسویان، سید عباس و نصرآبادی داود (1388). طراحی اوراق وقف بر مبنای عقد صلح وقف جهت تامین مالی طرح‌های عام المنفعه. مطالعات اقتصاد اسلامی. 2 (1). 39 تا 68.
نظری، رسول و علی، پناهیان آفرین (1395). ارائه مدل اثر تفویض اختیار مدیران بر توانمندسازی و ارتقای اثربخشی سرمایه انسانی در سازمان­های ورزشی. مطالعات مدیریت ورزشی. 8 (39). 37-50.
شمس، غلامرضا و بولوسار، کارلوس (1389). ارزیابی میدانی مدل تعالی سازمانی EFQM به عنوان یک چارچوب مدیریت کیفیت فراگیر. چشم­انداز مدیریت دولتی. 1 (2). 109 تا 124.
 
Alexander Di Pofi, J. (2002). Organizational diagnostics: integrating qualitative and quantitative methodology. Journal of Organizational Change Management. 15 (2). 156-168.
Avenarius, H. (1993). Introduction: image and public relations practice. Journal of Public Relations Research. 5 (2). 65-70.
Braun, Virginia, Clarke, Victoria, Using thematic analysis in Psychology (2006). Qualitative Research in Psychology. 3 (2). 77-101.
Cornelissen, J. & Thorpe R. (2002). Measuring a Business School’s Reputation: Perspectives. Problems and Prospects. European Management Journal. 20 (2). 172-178.
Fernandez Sergio, Rainey Hal G. (2006). Managing Successful Organizational Change in the Public Sector. public administration review. 66 (2). 168-176.
Lok Peter & Crawford John, (2000). The application of a diagnostic model and surveys in organizational development. Journal of Managerial Psychology. 15 (2). 108-124.
Luna-Reyes, Luis Felipe, Andersen, Deborah Lines, (2003). Collecting and analyzing qualitative data for system dynamics: methods and models. System Dynamics Review. 19 (4). 271-296.
Ryan, Grey W. & Bernard, H. Russell, (2003). Techniques to Identify Theme. Field Method. 15 (1). 85-109.
Turban, D. B. & Greening, D.W. (1997). Corporate social performance and organizational attractiveness to prospective employees. Academy of Management Journal. 40 (3). 658-672.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 29
فروردین 1400
صفحه 329-362
  • تاریخ دریافت: 30 خرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 11 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 30 شهریور 1400