طراحی و تبیین مدل مدیریت مدرسه محور بومی از منظر سند تحولبنیادین آموزش‌ و پرورش

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد زنجان ، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

2 استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران. (نویسنده مسئول).

3 استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

چکیده

هدف از اجرای این پژوهش، ارائه مدل مدیریت مدرسه محور بومی در مدارس ابتدایی استان بوشهر است. روش پژوهش آمیخته (کیفی و کمی) است. در این پژوهش، جهت شناسایی مؤلفه‌های مدیریت مدرسه محوری بومی، به تحلیل اسناد علمی موجود پرداخته شد. جهت تدوین مؤلفه‌ها به مصاحبه نیمه‌ساختاریافته از جامعه آماری که شامل صاحب‌نظران و مدیران مدارس می‌باشند، پرداختیم. در مرحله کمی با الگوی معادله ساختاری و تحلیل عاملی به اعتبارسنجی یافته‌های کیفی و الگوی ارائه شده مربوط می‌شود و پرسشنامه‌ای جهت ارزیابی مدل مدیریت مدرسه محور بومی، از منظر سند تحول طراحی گردید و در اختیار جامعه آماری قرار گرفت. جامعه آماری را کلیه مدیران ابتدایی (۴۸۷ نفر) تشکیل می‌دهند و طبق جدول مورگان، حجم نمونه تعداد ۲۱۷ نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. مؤلفه‌های مدل مدیریت مدرسه محور بومی، پرسشنامه‌ای ۳۵ گویه‌ای با اعتبارسنجی دورنی نظر نخبگان در سال ۱۳۹۷ و از منظر سند تحول بنیادین برپایه طیف لیکرت استفاده ‌شده است. اعتبار ابعاد این مقیاس به روش آلفای کرونباخ (۰٫۹۶۹) به‌دست‌آمده است. روایی صوری و محتوایی آنها با استفاده از نظر متخصصان تأیید شد. نتایج حاصل از یافته‌های پژوهش دارای ۵ مؤلفه اصلی «فرهنگ سازمانی»، «جو سازمانی»، «قدرت تصمیم‌گیری»، «نظارت و کنترل» و «تعاملات بیرونی» و ۳۵ مؤلفه فرعی است که مورد استفاده در تمام مدارس سازمان آموزش و پرورش می‌باشد. همچنین در انتها نیز به ارائه و ارزیابی اعتبار الگو پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آق آتابای، سمیه (1398). شناسایی چالش ها و الزامات اجرایی مدیریت مدرسه­محور از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس ابتدایی (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران.
آقازاده، محرم و تورانیان، حیدر (۱۳۹۱). مدیریت مدرسه محلی مستقر در مدرسه، چندین تجربه. رشد مدیریت مدرسه. ۱۳ (۱۰۴). ۲۰-۲۲.
ابوترابی، سیدبهاره (۱۳۹۷). شناسایی ساختار سازمانی مدرسه در سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرورش (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه فردوسی. مشهد. ایران.
ابوضحی، ابتسام (۱۳۸۳). مدیریت مدرسه‌محور (مترجمان غلامرضا گرایی‌نژاد، علی‌اللهیار ترکمن، رخساره کاظم و طاهره دلبند). تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش و تحقیقات.
امین‌بیدختی، علی‌اکبر؛ فتحی، کورش و مرادی، سعید (۱۳۹۶). تحلیل ساختاری مؤلفه‌های مدیریت مدرسه‌محور مبتنی‌بر نظریه‌پردازی تطبیقی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. ۲۹ (۱). ۲۷-۵۲.
ارونتن ، روح‌انگیز (۱۳۸۸). بررسی ویژگی‌های مدیران اثربخش از دیدگاه دبیران مقطع متوسطه با تأکید بر سیاست مدرسه‌محوری در شهرستان سرپل ذهاب (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه ارومیه. ارومیه. ایران.
اکبرزاده، فهیمه (۱۳۹۱). تبیین مبانی فلسفی (فلسفه سیاسی) نظریه‌های مناسبات بین دولت و نظام آموزش ‌و پرورش و تحلیل انتقادی روند تحولات آموزش‌ و پرورش ایران در سه دهه‌ گذشته (با تأکید بر مقوله تمرکز و عدم‌تمرکز) (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران.
امین‌شایان‌جهرمی، شاپور؛ طاهری، عبدالمحمد و مسعودی‌نژاد، فرحناز (۱۳۹۰). رابطه بین سلامت سازمانی و ایجاد مدیریت مدرسه محور. رویکرد جدید در مدیریت آموزشی. ۸ (۴). ۱۹۴ -۱۶۹.
بازوند، یاسر (۱۳۹۲). بررسی موانع پیش روی توانایی مدیران مدارس متوسطه در تهران برای ارائه راهکارهای عملی برای تحقق طراحی مدارس از دیدگاه مدیران مدارس (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شاهد. تهران. ایران.
تجلی، منیر (1399). طراحی الگوی تامین منابع آموزش و پرورش تراز جمهوری اسلامی ایران بر مبنای مشارکت مردمی (رساله دکتری تخصصی). دانشگاه امام صادق(ع). تهران. ایران.
تورانی، حیدر (۱۳۹۴). مدیریت راهبردی در مدارس امروز ایران. مجله رشد مدیریت. ۱۴ (۱۱۰). ۴-۹.
تورانی، حیدر و آقازاده، محرم (۱۳۹۳الف). مدیریت مدرسه محور محلی و مشارکت والدین. رشد مدیریت مدرسه. ۱۳ (۱۰۴). ۲۰-۲۲
تورانی، حیدر و آقازاده، محرم (۱۳۹۳ب). عناصر کلیدی اجرای موفق در مدیریت مدرسه محور محلی. رشد مدیریت مدرسه. ۱۳ (۱۰۵). ۱۸-۲۰.
جلیلی، مائده (1396). بررسی مدیریت مدرسه­محور با توانمندسازی منابع انسانی(مورد مطالعه: مدیران مدارس آموزش و پرورش شهرستان آمل) (پایان­نامه کارشناسی ارشد). موسسه آموزش عالی آمل. آمل. ایران.
جعفری مقدم، سعید و فانی، علی اصغر (۱۳۸۱). طراحی نظام مدیریت مدرسه محور در ایران. مدرس علوم انسانی. ۶ (۳). ۱۶-۱
جهانیان، رمضان (۱۳۸۷). ابعاد و مؤلفه‌های نظام مدیریت مدرسه­محوری و ارائه مدل SID، دانش و پژوهش در علوم تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان). دوره 22 (۱۷، ۱۸). ۷۴-۴۹.
حاجی پورعبایی، نجمه؛ ابوالقاسمی، محمود؛ قهرمانی، محمد و ساکی، رضا (۱۳۹۴). تبیین الگوی بومی مدیریت مدارس متوسطه در استان کرمان (مطالعه موردی کرمان). فصلنامه پژوهش در نظام­های آموزشی. 9 (۳۰). ۲۷-۶۲.
حبیب‌اللهی، معصومه (۱۳۹۵). بررسی مؤلفه‌های برنامه درسی در مدارس ابتدایی شهر ایذه طبق آیین‌نامه و سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرورش (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران.
حلاجیان، ابراهیم (۱۳۸۲). مدیریت مدرسه. تهران: مبعث.
داوودی‌پور، عبدالله؛ آشچیان، محمدرضا و سعیدی‌رضوانی، محمود (۱۳۸۷). بررسی اجرای برنامه مدیریت مدرسه مدار براساس مأموریت، مشارکت و تعهد سازمانی رهبران و معلمان مشهد. اندیشه­های نوین تربیتی. 4 (۴). ۵۳-۳۷.
ذوالفقاری، محسن (1399). الگوی تعامل مطلوب فرهنگی ارتباطی بین مسجد و مدرسه و خانواده: مورد کاوی مساجد موفق کشور (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه امام صادق(ع). تهران. ایران.
رضایی، نوید (1399). تعامل مسجد، مدرسه و خانواده طرح شهید بهنام محمدی (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه امام صادق(ع). تهران. ایران.
زارع‌جوان، زهرا (۱۳۹۳). بررسی رابطه بین سلامت سازمانی و ایجاد مدیریت مدرسه محور در دبیرستان‌ها (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان. ایران.
سجودی، مرجان (۱۳۹۰). بررسی نقش مدرسه‌محوری بر کاهش تمرکز در نظام برنامه‌ریزی درسی ایران از دیدگاه متخصصان و کارشناسان (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان. ایران.
شیخ‌شعاعی، فرنوش (۱۳۸۶). بررسی رابطه اجرای مدیریت مدرسه محوری با عوامل شخصی مدیران مدارس ناحیه یک شهر کرمان در سال تحصیلی 86-1385 (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید باهنر. کرمان. ایران.
فرازنده، فهیمه (۱۳۹۱). بررسی موانع تحقق اهداف مدرسه‌محوری از دیدگاه مدیران و معلمان شهر تهران (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. تهران. ایران.
قاسمی، منیژه (۱۳۹۳). اثربخشی آیین‌نامه اداری مدارس مصوب سال ۱۳۷۹ از دیدگاه مدیران دبیرستان‌های منطقه ۳ تهران در رابطه با سیاست‌های مدرسه‌محور (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید بهشتی. تهران. ایران.
کوهی جناقرد، عظیم (1399). تدوین ویژگی­ها و استانداردهای مدرسه مطلوب از نظر ذی­نفعان و مقایسه آن با ویژگی­های مطلوب در سند تحول بنیادین و ارائه مدل (رساله دکتری تخصصی). دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل. اردبیل. ایران.
گواهیان‌جهرمی، فائزه (۱۳۸۸). بررسی نظرات مدیران و معلمان دختران مقطع ابتدایی، متوسطه و دبیرستان‌های شهر جهرم در رابطه با اجرای طرح مدرسه‌محور (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام نور. جهرم. ایران.
ناصری، سروه (۱۳۹۳). امکان‌سنجی اجرای مدیریت مدرسه‌مدار از دیدگاه معلمان و مدیران مدارس متوسطه دوم سنندج (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران.
همتی، فاطمه (۱۳۹۱). عوامل مؤثر در اجرای برنامه مدیریت مدرسه محور از دیدگاه کارشناسان و مربیان (رساله کارشناسی ارشد). دانشگاه الزهراء. تهران. ایران.
وزارت آموزش و پرورش، معاونت آموزش (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش [کتابچه]. مشهد: دکتر حمیدرضا حاج‌بابایی.
W.wong, Eviao (2003). leadership style for school _ based manegment in Home Kong. international journal of education. Vil 17.
 
  • تاریخ دریافت: 27 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 05 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 11 فروردین 1399