نوع مقاله : مقاله علمی - مروری

نویسندگان

• سروش ملک افضلی ¹
• محمد علی شاه حسینی ²
• عباس مصلی نژاد ³
• علی حیدری ⁴

¹ دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران.

² استادیار گروه MBA، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³ استاد گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

⁴ استادیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران. ایران.

چکیده

استراتژی شرکتی به طور عمده به این سوال مربوط می شود که بنگاه‌ها مرزهای خود را در کجا تعیین می‌کنند، یعنی در چه مشاغلی شرکت می‌کنند و در چه مشاغلی تصمیم می‌گیرند مشارکت نکنند، یکی از استراتژی‌های شرکتی واگذاری می‌باشد. واگذاری به عنوان در دسترس قرار دادن و فروش دارایی‌ها، امکانات، خطوط تولید، شرکت‌های تابعه، بخش‌ها و واحدهای تجاری توسط شرکت مادر تعریف می شود. علیرغم افزایش فزاینده علاقه به حوزه واگذاری کسب‌و‌کار، کمبود ترسیم بدنه تحقیقات واگذاری در این حوزه نمایان است. مضافاً رشد فزاینده پژوهش‌ها در این حوزه، به جای داشتن یک نگاه کل‌نگر به ادبیات تحقیق تنها به بخش‌های کوچکی از حوزه واگذاری معطوف شده است. به علاوه دیدگاه‌های تئوریک متفاوت موجب چندپارگی تئوری شده است. ارائه تصویر کلان و فراهم آوردن بینشی ارزشمند از جایگاه و روند پژوهش‌ها در این حوزه به منظور کمک به جهت گیری پژوهش‌های آتی دیدگاه جامعی را فراهم می‌نماید. در این پژوهش با هدف ترسیم سیر تکاملی ادبیات از روش بیبلیومتریک استفاده شده‌ است. روش بیبلیومتریک به عنوان کاربرد متدهای ریاضی و آماری به شناسایی خطوط فکری اندیشمندان یک حوزه و زیربنای بدنه دانش می‌پردازد و یک دیدگاه غیرمتعصبانه برای پژوهشگران فراهم می‌کند. مهم ترین نویسندگان و مجلات بین سال های ۱۹۹۴-۲۰۲۳ مشخص گردیده که در بخش فعال‌ترین و اثرگذارترین نویسنده در این حوزه خانم فلدمن قرار دارد و همچنین مجله مدیریت استراتژی با فراوانی ۲۸ دارای بیشترین مقالات چاپ شده می‌باشد. بررسی تحلیل هم‌رخدادی واژگان نشان می‌دهد ۴ خوشه با محوریت عوامل مرتبط با عملکرد شرکتی، تنوع‌بخشی، نحوه‌های واگذاری و حاکمیت شرکتی در این حوزه پدیدار می‌باشد. واژگان عملکرد، تنوع‌بخشی، حکمرانی و فروش دارایی کلمات کلیدی هستند که بیشترین تکرار را داشته‌اند و در تمام این سال‌ها موضوع عملکرد شرکت بیشترین توجه را از سمت پژوهشگران به خود جلب کرده‌ است. بر اساس نتایج نگاشت هیستوگرام سه مسیر تحقیقات مشخص شده، در حوزه اول اثر استراتژی‌هایی مانند اکتساب و تنوع‌گرایی به عنوان محرک  مورد بررسی قرار گرفته، حوزه دوم به اثر حکمرانی شرکتی و فرایند تصمیم‌گیری بر اثربخشی واگذاری می‌پردازد و حوزه سوم به بررسی پیامد واگذاری بر عملکرد مالی شرکت می پردازد.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل بیبلیومتریک
• واگذاری کسب و کار
• نقشه برداری علمی
• تحلیل هیستوگراف

موضوعات

• مدیریت بازرگانی