نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

• سیده نرگس راهنما ¹
• یعقوب مهارتی ²
• علیرضا خوراکیان ³
• فریبرز رحیم نیا ³

¹ دانشجوی دکتری مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

² استادیار گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ایران.

³ استاد گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی، مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

ادبیات پژوهشی نوظهور حاکی از آن است که سازمان ها به طور فزاینده ای با چالش مدیریت کارکنان "خودمحق پنداری" که علیرغم سطح حداقلی عملکرد خود تا حد بالایی خود را شایسته و محق بهترین رفتارها و پاداش ها می دانند، روبه رو هستند. با توجه به اینکه موضوع خودمحق پنداری کارکنان در پژوهش‌های داخلی مغفول مانده‌است‌ و در مطالعات خارجی نیز شاهد پراکندگی موضوعی این پدیده هستیم، هدف پژوهش حاضر، واکاوی پدیده خودمحق پنداری به طور خاص در مطالعات سازمان و مدیریت و تعیین مولفه‌ها، پیامدها و پیش آیندهای آن‌است‌. در انجام این پژوهش از رویکرد کیفی و ابزار فراترکیب بهره گرفته شده است. در مجموع 87 پژوهش از میان مطالعات خارجی به مرحله نهایی تحلیل وارد شد. احصا مضامین با رویکرد ساختار داده جیئوئیا و نرم افزار RQDA در دو سطح انجام شد. مضامین مستخرج در حوزه مولفه ها مشتمل بر 6 بخش در دو بعد کلی فردی و سازمانی به این شکل حاصل گردید. در راستای احصاء مضامین در حوزه پیامدها، پیامدهای ادراکی، پیامدهای رفتاری و پیامدهای روانشناختی، ذیلِ بعد کلی پیامدهای منفی سازمانی و همینطور پیامدهای روانشناختی ذیل بعد کلی پیامدهای منفی فردی استخراج شد. در رابطه با پیش آیندهای خودمحق پنداری کارکنان، دو بعد کلی عوامل موقعیتی و عوامل فردی حاصل گردید. هر یک از این مضامین مرتبه دو، مشتمل است بر مضامین مرتبه یک که در متن به تفصیل به آن پرداخته شده است. نتایج حاصل از پژوهش، با روشن نمودن ابعاد تاریک پدیده خودمحق پنداری، می تواند زمینه ساز حل این چالش و معمای مدیریتی عصر حاضر گردد. علاوه بر این با مشخص نمودن شکاف های پژوهشی مبنی بر تاکید بر مطالعه این پدیده در سازمان، مسیر مطالعات آتی نیز مشخص شده است.

کلیدواژه‌ها

• خودمحق پنداری کارکنان
• خودشیفتگی
• روانشناسی سازمانی
• فراترکیب
• آر کیو دی ای

موضوعات

• رفتار سازمانی