اندیشه مدیریت راهبردی

تحلیل اهمیت - عملکرد (IPA) چالش‌های استقرار مدیریت عملکرد در دستگاه‌های اجرایی کشور بر مبنای قانون مدیریت خدمات کشوری

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

10.30497/smt.2024.246748.3590

چکیده

توسعه نظام اداری یکی از دغدغه‌های اصلی مجریان بسیاری از کشورهاست و تاکنون ایده‌ها و سیاست‌های متعددی در این زمینه طرح، اجرا و ارزیابی شده است. یکی از راهبردهای توسعه اداری و بهبود عملکرد در دستگاه‌های اجرایی کشور، استقرار سیستم‌های مدیریت عملکرد است. ارزیابی‌های غیرعلمی، مقطعی و مبتنی بر قضاوت‌های ذهنی نمی‌تواند تصویر دقیقی از عملکرد دستگاه‌های اجرایی ارائه دهد. این تحقیق به بررسی چالش‌های استقرار مدیریت عملکرد دستگاه‌های اجرایی، بر اساس مواد «81» و «82» قانون مدیریت خدمات کشوری می‌پردازد. این پژوهش با رویکرد ترکیبی کیفی و کمّی انجام شده و به بررسی چالش‌های استقرار مدیریت عملکرد در دستگاه‌های اجرایی کشور پرداخته است. ابتدا مبانی نظری مدیریت عملکرد در سطح سازمان مطالعه شده و تحلیل مضمون شدند. سپس، با استفاده از مضامین استخراج شده، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 20 نفر از خبرگان مدیریت عملکرد در سازمان‌های بخش دولتی کشور انجام شد و 22 چالش اصلی شناسایی شدند و سپس با روش تحلیل اهمیت-عملکرد توسط خبرگان مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق نشان داد که چالش‌های «عدم وجود ارتباط بین ارزیابی عملکرد سطح فردی با دستگاه‌های اجرایی»، «عدم رعایت اصل بازخورد در مدیریت عملکرد»، «متعدد بودن عوامل دخیل در نتایج عملکرد»، «عدم وجود قوانین و مقررات کافی برای حمایت از نهاد ارزیاب»، «عدم ارتباط بین ارزیابی عملکرد و تخصیص بودجه»، «نبود آموزش و توسعه مناسب» و «نبود سازوکار مناسب برای ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی توسط مردم» در ناحیه دوم ماتریس اهمیت-عملکرد قرار دارند، به این معنا که دارای اهمیت بالا و عملکرد پایین هستند و در اولویت اول توجه و بهبود قرار دارند. این پژوهش می‌تواند به مدیران اجرایی در شناسایی و رفع چالش‌های موجود در مدیریت عملکرد کمک کرده و موجب بهبود کارایی و اثربخشی دستگاه‌های اجرایی کشور گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

قانون مدیریت خدمات کشوری.
آیین‌نامه اجرایی مواد «81» و «82» قانون مدیریت خدمات کشوری. مصوب ۱۳۸۹.
آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه و جلالی، رزا (۱۳۹۲). تحقیق‌ در عملیا‌ت‌ نرم‌: رویکردها‌ی سا‌ختا‌ردهی‌ مسأله. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
بازرگان، عباس (۱۳۸۹). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته، رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: نشر دیدار. چاپ دوم.
بیکدلو، فهیمه، و رهنورد، فرج‌الله (۱۳۹۶). سنجش هماهنگی میان‌سازمانی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن در سازمان‌های عمومی. فرایند مدیریت و توسعه. ۳۰ (۲). ۳‑۲۲.
 https://jmdp.ir/article-1-2417-fa.html
پورعزت، علی اصغر (۱۳۹۶). ارزشیابی عملکرد دولت و حکومت. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
رجب‌پور، حسین (۱۳۹۹). آسیب‌شناسی نظام برنامه‌ریزی کشور. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۳ (۱). شماره مسلسل: 35688743.
حریری، نجلا (۱۳۸۵). اصول و روش‌های پژوهش کیفی. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
خاکی، غلامرضا (۱۳۸۴). روش تحقیق با رویکرد به پایان‌نامه‌نویسی. تهران: انتشارات بازتاب.
رضائیان، علی و گنجعلی، اسدالله (۱۳۹۵). مدیریت عملکرد: چیستی، چرایی، چگونگی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام.
رفیع‌زاده، علاءالدین (۱۳۸۷). مدیریت عملکرد دستگاه‌های اجرایی. تهران: مؤسسه توسعه و بهبود مدیریت.
رفیع‌زاده، علاءالدین و رونق، یوسف (۱۳۹۷). مدیریت و ارزیابی عملکرد با رویکرد علمی-کاربردی. تهران: انتشارات فرمنش.
شیخ‌زاده، محمد و بنی‌اسد، رضا (۱۴۰۰). تحلیل مضمون: مفاهیم، رویکردها و کاربردها. قم: انتشارات لوگوس.
طباطبایی، سید احمد (۱۳۹۴). برنامه‌ریزی، ارزیابی و مدیریت عملکرد، برای سنجش موفقیت برنامه‌های تحول در دستگاه‌های اجرایی. مدیریت ایران. ۵-۷.
عابدی جعفری؛ حسین، تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد (۱۳۹۰). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت). ۵ (۲). ۲۳-۴۰.
غنی‌زاده، عبدالرضا؛ نوری، روح­الله؛ حسن‌پور، اکبر و وکیلی، یوسف (۱۴۰۰). آسیب‌شناسی سیستم مدیریت عملکرد سازمان‌های بخش دولتی ایران. مدیریت سازمان‌های دولتی. ۱۰ (۳۷). ۴۷-۶۶.
قاسمی، حمید (۱۴۰۰). کتاب مرجع پژوهش (ویراست نوزدهم). تهران: اندیشه آرا.
قاسمی، سیدعلیرضا؛ علیپور، محمد و نخعی، غلامحسین (۱۴۰۰). بررسی و تحلیل وصیت‌نامه شهدای تربیت معلم خراسان جنوبی: مطالعه کیفی. مطالعات تربیتی. ۲۴ (۴). ۱۲۳ـ۱۴۵.
قاسمی، محمد (۱۳۹۰). شاخص‌های ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل: 35669743.
قلی‌پور، رحمت‌الله (۱۳۹۵). چالش‌های نظام اداری: بررسی موردی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
قنواتی، غلامرضا (۱۴۰۱). جنبه‌های اندازه‌گیری عملکرد در سازمان بخش دولتی. مدیریت و حسابداری در هزاره سوم. ۱۵ (1). ۸۹-۹۶.
مطهری، مهدی؛ سلطانی، ایرج و دوازده امامی، حمید (۱۴۰۰). طراحی الگوی مدیریت عملکرد سازمان‌های دولتی بر اساس رویکردهای اجتماعی با استفاده از روش آمیخته ترکیبی کمی و کیفی داده‌ها. خط­مشی­گذاری عمومی در مدیریت (رسالت مدیریت دولتی). ۱۲ (۴۲). ۱۱۳-۱۳۲.
مقیمی، سیدمحمد؛ پورعزت، علی‌اصغر؛ لطیفی، میثم و ابراهیمی، امید (۱۴۰۰). ارائه مدلی جامع از مشارکت خبرگان و تشکل‌های مردم‌نهاد در مدیریت عملکرد بخش عمومی. مدیریت دولتی. ۱۳ (۱). ۳-۲۸.                                doi:10.22059/jipa.2020.306648.2779
میرکمالی، سیدمحمد (۱۳۹۰). ارزیابی عملکرد سازمان‌های دولتی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
یاوری، وحید (۱۳۹۰). طراحی مدل مفهومی مدیریت عملکرد سازمانی برای سازمان اوقاف و امور خیریه. رساله دکتری دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران.
A handbook for measuring employee performance : aligning employee performance plans with organizational goals. (2016). U.S. Office of Personnel Management, Performance Management and Incentive Awards Division.
Babiak, K. M. (2009). Criteria of effectiveness in multiple cross-sectoral interorganizational relationships. Evaluation and Program Planning. 32 (1). 1–12. https://doi.org/10.1016/j.evalprogplan.2008.09.004
Braun, V., Clarke, V., & Terry, G. (2021). Thematic Analysis: A Practical Guide. SAGE Publications Ltd.
Bouckaert, G., Halligan, J., & Van Dooren, W. (2017). Performance management in the public sector. London, UK: Routledge Masters in Public Management.
Clarke, V., & Braun, V. (2016). Thematic analysis. The Journal of Positive Psychology. 12 (3). 297–298.  https://doi.org/10.1080/17439760.2016.12
Carlucci, D., Schiuma, G., & Sole, F. (2015). The adoption and implementation of performance measurement process in Italian public organisations: The influence of political, cultural and rational factors. International Journal of Public Sector Management. 28 (6). 420–441. https://doi.org/10.1108/IJPSM-11-2014-0136
Fitzpatrick, J. L., Sanders, J. R., & Worthen, B. R. (2011). Program evaluation: Alternative approaches and practical guidelines. New Jersey: Pearson.
Jackson, P., Müller, G., & Schmidt, W. (2015). Performance evaluation systems in Europe and public administration: Accountability and transparency. International Journal of Public Sector Management. 28 (6). 442–463. https://doi.org/10.1108/IJPSM-11-2014-0145
Lalwani, P. (2020). Performance management. Spiceworks. https://www.spiceworks.com/hr/performance-management/articles/what-is-performance-management/
Modell, S., & Grönlund, A. (2007). Outcome-based performance management: Experiences from Swedish central government. Public Performance & Management Review. 30 (1). 56-65.
Pollitt, C., & Bouckaert, G. (2013). Public management reform. London: Oxford University Press.
Riccard, T. N. (2022). The role of the Office of Management and Budget (OMB) in budget development: In brief. Congressional Research Service.
Saunders, M. N. K., Lewis, P., & Thornhill, A. (2024). Research methods for business students (9th ed.). Pearson Education.
Shafritz, J. M., Borick, C. P., & Hyde, A. C. (2023). Introducing public administration. New York: Routledge.
Talbot, C. (2010). Theories of performance: Organizational and service improvement in the public domain. New York: Oxford University Press.
Talbot, C. (2012). The evolving system of performance and evaluation. Independent Evaluation Group, 6-9.
Vakalopoulou, M. A., Tsiotras, G., & Gotzamani, K. (2013). Implementing CAF in public administration: Best practices in Europe – obstacles and challenges. Benchmarking: An International Journal. 20 (6). 744–764. https://doi.org/10.1108/BIJ-10-2011-0080
Webster, D. W., & Cokins, G. (2020). Value based management in government. Hoboken, New Jersey: Wiley.
Civil Service Management Law.(In Persian)
Executive Regulations of Articles "81" and "82" of the Civil Service Management Law. Approved in 2010. (In Persian)
Azar, Adel; Khosravani, Farzaneh and Jalali, Rosa (2013). Research in Soft Operations: Approaches to Problem Structuring. Tehran: Industrial Management Organization. (In Persian)
Bazargan, Abbas (2010). An Introduction to Qualitative and Mixed Research Methods, Common Approaches in Behavioral Sciences. Tehran: Didar Publishing House. Second Edition. (In Persian)
Bikdalo, Fahimeh, and Rahnavard, Farajollah (2017). Measuring Interorganizational Coordination and Identifying Factors Affecting It in Public Organizations. Management and Development Process. 30 (2). 3-22.
https://jmdp.ir/article-1-2417-fa.html. (In Persian)
Pourezat, Ali Asghar (2017). Evaluating Government and Governance Performance. Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books. (In Persian)
Rajabpour, Hossein (2012). Pathology of the country's planning system. Research Center of the Islamic Consultative Assembly. 3 (1). Serial number: 35688743. (In Persian)
Hariri, Najla (2006). Principles and methods of qualitative research. Tehran: Islamic Azad University Press, Science and Research Branch. (In Persian)
Khaki, Gholamreza (2005). Research method with an approach to thesis writing. Tehran: Baztab Press. (In Persian)
Rezaian, Ali and Ganjali, Asadollah (2016). Performance management: what, why, how. Tehran: Imam Sadeq University Press. (In Persian)
Rafizadeh, Alaeddin (2008). Performance management of executive agencies. Tehran: Institute for Management Development and Improvement. (In Persian)
Rafizadeh, Alaeddin and Ronaq, Yousef (2018). Management and performance evaluation with a scientific-applied approach. Tehran: Fermanesh Press. (In Persian)
Sheikhzadeh, Mohammad and Bani-Assad, Reza (2011). Content analysis: concepts, approaches and applications. Qom: Logos Publications. (In Persian)
Tabatabaei, Seyed Ahmad (2015). Planning, Evaluation and Performance Management for Measuring the Success of Transformation Programs in Executive Agencies. Iranian Management. 5-7. (In Persian)
Abedi Jafari; Hossein, Taslimi, Mohammad Saeed; Faghihi, Abolhasan and Sheikhzadeh, Mohammad (2011). Content and Content Network Analysis: A Simple and Efficient Method for Explaining Patterns in Qualitative Data. Strategic Management Thought (Management Thought). 5 (2). 23-40. (In Persian)
Ghanizadeh, Abdolreza; Nouri, Ruhollah; Hassanpour, Akbar and Vakili, Yousef (2011). Pathology of the Performance Management System of Iranian Public Sector Organizations. Management of Public Organizations. 10 (37). 47-66. (In Persian)
Ghasemi, Hamid (2011). Research Reference Book (19th Edition). Tehran: Andishe Ara. (In Persian)
Ghasemi, Seyed Alireza; Alipour, Mohammad and Nakhaei, Gholamhossein (2011). Study and analysis of the wills of the martyrs of teacher education in South Khorasan: a qualitative study. Educational Studies. 24 (4). 123-145. (In Persian)
Ghasemi, Mohammad (2011). Performance evaluation indicators of executive agencies. Research Center of the Islamic Consultative Assembly. Serial number: 35669743. (In Persian)
Gholipour, Rahmatullah (2016). Challenges of the administrative system: A case study of Iran. Tehran: University of Tehran Press. (In Persian)
Ghanavati, Gholamreza (2012). Aspects of performance measurement in public sector organizations. Management and accounting in the third millennium. 15 (1). 89-96. (In Persian)
Motahari, Mehdi; Soltani, Iraj and Dazaf Emami, Hamid (2013). Designing a performance management model for public organizations based on social approaches using a mixed method of quantitative and qualitative data. Public policy-making in management (Public Management Mission). 12 (42). 113-132. (In Persian)
Moghimi, Seyyed Mohammad; Pourezat, Ali Asghar; Latifi, Meysam and Ebrahimi, Omid (2011). Presenting a comprehensive model of the participation of experts and non-governmental organizations in public sector performance management. Public Administration. 13 (1). 3-28. doi:10.22059/jipa.2020.306648.2779. (In Persian)
Mirkamali, Seyed Mohammad (2011). Performance Evaluation of Government Organizations. Tehran: Tehran University Press. (In Persian)
Yavari, Vahid (2011). Designing a Conceptual Model of Organizational Performance Management for the Endowment and Charity Affairs Organization. PhD Thesis, Allameh Tabatabaei University. Tehran. Iran. (In Persian)
اندیشه مدیریت راهبردی
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 39
فروردین 1403
  • تاریخ دریافت: 13 مرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 07 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 08 شهریور 1403