شایستگی‌های رئیس‌جمهور الگو، موردمطالعه: شهید آیت‌الله رئیسی

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه مدیریت منابع انسانی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.

10.30497/smt.2025.247891.3644

چکیده

این پژوهش با هدف فهم شایستگی‌های رئیس جمهور الگو به روش کیفی و موردکاوانه و بر اساس منش و رفتار رئیس‌جمهور دولت سیزدهم که به تعبیر رهبر انقلاب اسلامی یک شخصیت الگو در جایگاه ریاست‌جمهوری است صورت گرفته است. بدین منظور از همه اعضای هیئت دولت سیزدهم خواسته شد درباره ویژگی‌های رئیس‌جمهور شهید اظهار نظر کنند که 30 نفر پاسخ مکتوب دادند. پاسخ‌ها به همراه بیانات مقام معظم رهبری با روش تحلیل مضمون، دسته‌بندی و مقوله‌بندی شد. بر اساس یافته‌های تحقیق 119 مضمون اولیه، 49 مضمون سازماندهنده و 14 مضمون اصلی شامل  ایمان به خدا و توسل به اهل بیت، ایمان به رهبری و ولایت‌مداری، ایمان به راهبردها و آرمان‌های انقلاب، ایمان به مردم و ظرفیت‌های داخلی، اخلاق و منش متعالی، مواسات و ساده‌زیستی، سیادت در سیاست، دانش کشورداری و حکمت، مدیریت جهادی، تحول گرایی و نگاه راهبردی، انسجام بخشی و وحدت آفرینی، دیپلماسی هوشمندانه و انقلابی، نیروسازی و جوان‌گرایی و قدرت تبیین و صداقت رسانه‌ای به عنوان شایستگی اصلی رئیس جمهور تراز شناسایی شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که الگوی شایستگی رئیس‌جمهور در جمهوری اسلامی ایران تلفیقی از توانمندی‌های تخصصی و مدیریتی، به همراه مردم داری و تعهد دینی، اخلاقی و انقلابی است. این الگو در مقایسه با مدل‌های بین‌المللی، توجه ویژه‌ای به ابعاد ارزشی و آرمانی دارد و می‌تواند مبنای تدوین چارچوب‌های بومی ارزیابی و تربیت مدیران عالی‌رتبه کشور قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

باقری خوزانی، محمدحسن؛ عطریان، فرامرز و مسعود، غلامحسین (1400). حدود صلاحیت مجلس شورای اسلامی در تفصیل و تبیین شرایط رئیس‌جمهور با تأکید بر سیاست‌های کلی انتخابات. دانش حقوق عمومی. 10 (33). 57-82.
رستمی، ولی و موسی‌پور، میثم (1390). تحلیل حقوقی اصل 115 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در خصوص شرایط رئیس جمهور. مطالعات حقوق خصوصی. 41 (1). 225-240.
عسکری راد، حسن (1393). رمز جاودانگی. قم: انتشارات بوستان کتاب.
رنجبر، وحید (1383). مطالعه تطبیقی شرایط داوطلبان ریاست‌جمهوری. مجلس و پژوهش. 11 (46). 63-75.
دانایی‌فرد، حسن (1396). انتخاب رئیس‌جمهور منتخب بر اساس یک مدل؛ نظریه «شایستگی ـ ظرفیت ـ عملکرد». روزنامه صبح نو. شماره 238 مورخ پنجشنبه 28 اردیبهشت. 14.
حیدریان، سیدمحمدرضا؛ صالحی، محمد و خطیرپاشا کیومرث (1402). ارائه مدل شایستگی‌های رفتاری مدیران در تراز انقلاب اسلامی مبتنی بر دیدگاه مقام معظم رهبری (مدظله العالی). مطالعات راهبردی بسیج. 26 (98). 5-32.
کاشانی، مجتبی (1400) نقش دل در مدیریت. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
گینی، ال و رونالد گرین (1396). ده ویژگی رهبران بزرگ. (مترجمان امید، خیاط و میترا، خطیب). تهران: نشر روزنه.
مصوبه ابلاغی شورای نگهبان (1400). تعریف، معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبّر بودن نامزدهای ریاست‌جمهوری. ابلاغی 11 اردیبهشت. شورای نگهبان قانون اساسی
 https://www.shora-gc.ir/
مقام معظم رهبری (1403). بیانات در دیدار پایانی با هیئت دولت سیزدهم. 17 تیر به نقل از پایگاه اطلاع­رسانی مقام معظم رهبری،
 https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=56951
 
Boyatzis, R. E. (1982). The competent manager: A model for effective performance. John Wiley & Sons.
Boyatzis, R. E. (2008). Competencies in the 21st century. Journal of Management Development. 27 (1). 5 – 12.
Creswell, J. W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Sage Publications.
https://www.opm.gov/policy-data-oversight/senior-executive-service/ executive-core-qualifications (2024).
McClelland, D. C. (1973). Testing for competence rather than for intelligence. American Psychologist. 28 (1). 1–14. https://doi.org/10.1037/h0034092
Porvaznik, J., Ljudvigova, I., & Čajková, A. (2018). Holistic competence of leadership and managerial subjects. Politické Vedy. 21 (2). 56–77.
Prahalad, C. K., & Hamel, G. (1989). The core competence of the corporation. Harvard Business Review. 68 (3). 79–91
Rothwell, W. J., & Lindholm, J. E. (1999). Competency identification, modeling and assessment in the USA. International Journal of Training and Development. 3 (2). 90–105. https://doi.org/10.1111/1468-2419.00069
Schroder, H. M. (1989). Managerial competence: The key to excellence. Kendall Hunt.
Skorková, Z. (2016). Competency models in public sector. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 230. 226–234. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2016.09 .029
Spencer, L. M., & Spencer, S. M. (1993). Competence at work: Models for superior performance. New York: John Wiley & Sons, Inc.
Wong, S.-C. (2020). Competency Definitions, Development and Assessment: A Brief Review. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development. 9 (3). 95–114.
Gribi, A. M. (2021). The effect of personality on presidential leadership style: A case study of Donald Trump [Undergraduate thesis, College of Saint Benedict and Saint John's University].
Kiesling, T., Martin, T. M., & Yasar, B. (2017). The power of signaling: Presidential leadership and rhetoric across 20 years. Leadership & Organization Development Journal. 38 (8). 1182-1196.
Nam, G., & Lee, S. Y. (2021). The characteristics of presidential leadership and their effect on trust in government. Journal of Policy Studies. 36 (2). 99-129.
Burmicky, J., McClure, K. R., & Reeve, W. (2024, September 16). Study identifies seven competencies presidents need. Inside Higher Ed. https://www.insidehighered.com/news/governance/executive-leadership/16/09/2024/study-seven-competencies-presidents-need
OECD. (2019). Innovation skills and leadership in Brazil’s public sector. OECD Publishing.
OECD. (2020). Leadership for a high-performing civil service. OECD Publishing.
  • تاریخ دریافت: 12 اسفند 1403
  • تاریخ بازنگری: 08 اردیبهشت 1404
  • تاریخ پذیرش: 17 اردیبهشت 1404