اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

طراحی سطح کلان نظام مدیریت فرهنگ اسلامی با رویکرد روش‌شناسی سیستم‌‌های نرم (SSM)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت سیستم‌‌ها، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، نویسنده مسئول

2 استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در این مقاله، طراحی نظام مدیریت فرهنگ اسلامی در سطح کلان مدنظر قرار گرفته است. بدین منظور، رویکرد روش‌شناسی سیستم‌‌های نرم (SSM) مورد استفاده قرار گرفته و بر اساس آن، ابتدا در بخش مواجهه و تبیین شرایط مسئله، اجزاء این نظام در دو دسته کلی اجزاء دارای ارتباط مستقیم با آحاد جامعه و اجزاء پشتیبان شناسایی شده‌اند. سپس تصویر غنی از وضعیت موجود و مسائل و مشکلات مدیریت فرهنگی جامعه ترسیم شده است. در مرحله تهیه جداول CATWOE و توسعه تعاریف ریشه‌ای، ضمن مبنا قرار دادن آحاد جامعه به‌عنوان مخاطبین نظام و شروع فرآیند طراحی نظام از آحاد جامعه (فرآیند پایین به بالا)، کارکرد‌های نظام جهت ارتقاء فرهنگ اسلامی در آحاد جامعه، در قالب شش کارکرد آموزش، الگوسازی، ایجاد فضای فرهنگی سالم، حمایت و تکریم، موعظه و ایجاد فضای ارتباط با خدای متعال و اولیاء الهی شناسایی و دسته‌بندی شده است. همچنین ضمن تبیین انواع رابطه بین اجزاء، فرآیند لازم جهت تعیین رابطه میان کلیه اجزاء بر اساس کارکرد‌ها، پیشنهاد شده است. در نهایت در گام طراحی مدل مفهومی، فرآیند طراحی و پیاده‌سازی کارکرد‌های نظام مدیریت فرهنگ اسلامی ارائه شده است. جهت اعتبارسنجی و تدقیق نتایج تحقیق، از روش پرسشنامه و مصاحبه با خبرگان حوزه فرهنگ اسلامی و حوزه مدیریت فرهنگی استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش، فرآیند تعیین اقدامات هر یک از اجزاء نظام برای ارتقاء فرهنگ اسلامی جامعه و همچنین چگونگی مدیریت کلان این نظام را تبیین می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه و جلالی، رضا (1392)، تحقیق در عملیات نرم (رویکرد‌های ساختاردهی مسئله)، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
آزاد ارمکی، تقی و غلامرضا غفاری (1383)، جامعه‌شناسی نسلی در ایران، تهران: جهاد دانشگاهی.
ابوالقاسمی، محمدجواد؛ سجادی، سید مهدی (۱۳۸۳)، پژوهشی در چالش‌‌های توسعه فرهنگ دینی با نگاه به آینده، تهران: مؤسسه فرهنگی- هنری عرش پژوه؛ دفتر مطالعات توسعه فرهنگ دینی.
پیروزمند، علیرضا (1386)، قلمرو دین در تعیین مفروضات اساسی، ارزش‌ها، رفتار‌ها و نماد‌ها، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
جاناتان روزنهد، جان مینجرز (۱۳۹۲)، مدل‌سازی نرم در مدیریت، ترجمه عادل آذر، علی انوری، انتشارات نگاه دانش، چاپ اول.
جهاد فرهنگی در بیان رهبر معظم انقلاب (1391)، دفتر اعزام مبلغ دانشگاه امام صادق(ع)، چ1، بهار.
حیدری، محمد شریف (1392)، جامعه‌پذیری دینی در ایران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
رکوعی، ایمان (1384)، تعیین سهم تأثیر دستگاه‌های دولتی بر فرهنگ کشور، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۳۸۷)، تعیین چگونگی مدیریت راهبردی نهاد‌های فرهنگی دینی.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۳۸۸)، نظام‌نامه تدوین نقشه مهندسی فرهنگی.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۳۹۰)، گزارش وضعیت فرهنگی کشور بر اساس تحقیقات موجود.
طالبان، محمدرضا (۱۳۸۸)، پیمایش ملی سنجش دین‌داری در ایران، تهران: سازمان افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا).
فریدونی، محمدحسین و شیخ بهایی، محمدوحید (۱۳۹۲)، آشنایی با منشور توسعه فرهنگ قرآنی، انتشارات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
کاظمی، عباس و فرجی، مهدی (۱۳۸۸)؛ سنجه‌‌های دین‌داری در ایران، انتشارات جامعه و فرهنگ، چاپ اول.
لشکربلوکی، مجتبی (۱۳۸۴)، طراحی و ارزیابی مدل‌‌های کلان ساماندهی فعالیت‌‌های قرآنی. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
ملک‌زاده، غلامرضا. کاظمی، مصطفی و لگزیان، محمد (1392)، «هوش سازمانی: طراحی مدل سلسله مراتبی برای دانشگاه‌‌های دولتی ایران با رویکرد دیماتل»، پژوهش‌نامه مدیریت تحول، سال پنجم، ش 10، پاییز و زمستان.
مؤذن جامی، محمد‌هادی (۱۳۸۹)، الگوی نقشه فرهنگی شهر تهران بر اساس ارزش‌‌های اسلامی، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی، مؤسسه نشر شهر، چاپ دوم.
ناظمی اردکانی، مهدی (1390)، هدف در مدیریت راهبردی فرهنگی کشور، انتشارات آوای نور، چاپ اول.
همایون، محمد‌هادی و عبداللهی، علی (1386)، «تجزیه و تحلیل سیستمی فرایند پرورش منابع انسانی در مسجد؛ مطالعه موردی: علل پویایی و حیات مسجد صنعتگران مشهد»، اندیشه مدیریت، سال اول، ش2، پاییز و زمستان.
 
Barnden, A. Smith, R. and Watson, R. B. (1995), "A Framework for Analyzing SSM-Based studies", Proceedings of the Fourth International Conference of the United Kingdom Systems Society.
Boulding Kenneth, E. (1956), "General Systems Theory: The skeleton of science", Management Science, 197-208.
Boulding Kenneth, E. (2004), "General Systems Theory: The skeleton of science", E:CO Special Double Issue, Vol.6, Nos1-2, 127-139.
Checkland, P. (1995), "Systems Theory and Management Thinking", Proceedings of the Fourth International Conference of the United Kingdom Systems Society.
Checkland, P. (1981), System Thinking Systems Practice, Wiley & Sons Ltd.
Checkland, P. et al, (1995), Critical Issues in Systems Theory and Practice.
Hall, A. D. & R. E. Fagen (1986), Definition of System, Modern Systems Research for the Behavioral Scientist, Chicago, I11: Aldine Publishing Co., p.81.
Michael C. Jackson (2003), Systems Thinking: Creative Holismfor Managers, John Wiley & Sons Ltd.
Michael Pidd (2003), Tools for Thinking; Modelling in Management Science, Second edition, John Wiley & Sons Ltd.
Wilson, B, (2001), Soft Systems Methodology: Conceptual Model Building and Its Contribution, BWA (consultants) Ltd.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1395
صفحه 151-180
  • تاریخ دریافت: 16 مهر 1393
  • تاریخ بازنگری: 14 آبان 1394
  • تاریخ پذیرش: 06 آبان 1395