واکاوی علل ناکامی یکپارچه‌سازی خط‌مشی‌های فرهنگی در ایران؛ مطالعه مبتنی بر روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دولتی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق(ع)، (نویسنده مسئول)

2 دانشیار گروه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

3 استاد گروه مدیریت دولتی دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تربیت مدرس

4 دانشیار گروه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

وجود خط‌مشی‌های متعدد برای حل مسائل مشترک و یا برای حوزه خط‌مشی واحد، سبب می‌گردد نتایج آن خط‌مشی‌ها حاصلِ مطلوبی را به ارمغان نداشته باشند. موازی‌کاری، تعارض نقش‌ها و عدم همکاری میان نهادهای ذیلِ یک حوزه خط‌مشی گاه باعث می‌شود با برآیند صفر و یا حتی منفی در ارزیابی نتایج آن خط‌مشی‌ها مواجه گردیم. چه باید کرد؟ مدل‌ها و رویکردهای متنوعی در پاسخ به این سؤال ارائه شده است. پاسخ به این سؤال را در انبوهی از مفاهیم متنوعی می‌توان یافت که هریک از زاویه‌ای خاص و گاهی متفاوت به این مسئله نگریسته‌اند. اصلی‌ترین پاسخ را با مفهومی تحت عنوان «یکپارچه‌سازی خط‌مشی» پیشنهاد داده‌اند. یکپارچه‌سازی خط‌مشی را می‌توان «به‌مثابه یک فرآیند مفهوم‌پردازی تعریف نمود که طی آن، خط‌مشی‌ها در یک کلِّ واحد، همسان و هماهنگ می‌شوند و یا اینکه مسائل مربوط به یک خط‌مشی در دیگر خط‌مشی‌ها ادغام می‌شود». علی‌رغم مناسب بودن این رویکرد برای اجرا در فرآیند خط‌مشی‌گذاری در حوزه‌های مختلف کشور، چنین رویکردی نتوانسته است مسیر همواری را برای خود ایجاد نماید. این تحقیق بر آن است تا با استفاده از روش‌شناسی نظریه‌پردازی داده- بنیاد به واکاوی علل این ناکامی در حوزه فرهنگ بپردازد. بدین منظور، مصاحبه‌های عمیق و باز با خبرگان اجرایی و دانشگاهی حوزه خط‌مشی‌گذاری فرهنگی صورت گرفت و نظرات آنان در سه مرحله و بر اساس کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. آنچه در نهایت حاصل گردید، سه مقوله اصلیِ مؤثر در ناکامی یکپارچه‌سازی خط‌مشی‌‌های فرهنگی در ایران بوده است که با عناوین زیست‌بومِ فرهنگ، ساختار خط‌مشی‌گذاری و فرآیند خط‌مشی‌گذاری معرفی شده‌اند. این مقوله‌ها با دسته‌بندی عوامل ناکامیِ موجود در ادبیات علمی این حوزه (عوامل هنجاری، سازمانی و رویه‌ای) انطباق معنایی دارند. در ذیل هریک از این مقوله‌ها، دلایل اصلی علل ناکامی یکپارچه‌سازی تشریح شده است.



 

کلیدواژه‌ها

خامنه‌ای، سید علی (1375)، بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان و دانش‌آموزان. قابل دسترسی از طریق http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2817
خامنه‌ای، سید علی (1393)، بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان هشتمین همایش ملی نخبگان جوان. قابل دسترسی از طریق http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=27985
دانایی‌فرد، حسن (1384)، «تئوری‌پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی: استراتژی مفهوم‌سازی داده- ‌بنیاد»، دانشور رفتار، سال دوازدهم دوره جدید، شماره 11، صص 57-70.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی و آذر، عادل (1383)، روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفار- اشراقی.
فلیک، اووه (1393)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، چاپ هفتم، تهران: نشر نی
مطهری، مرتضی (1377) ده گفتار، تهران: انتشارات صدرا، چاپ چهاردهم.
 
Agranoff, Robert J. & Rinkle, Valerie Lindsay (1986), Intergovernmental Management: Human services problem-solving in six metropolitan areas, SUNY Press.
Alter, C. (1993), Organizations working together, Sage Publications, Newbury Park: Calif.
Anja, B. & Ewald, R. (Eds.) (2006), "Policy Integration and Co-Ordination: Theoretical, Methodical and Conceptual Aspects, 1st COST Action E51 Joint MC and WG Meeting", Austria, 12-14 October 2006, University of Natural Resources and Applied Life Sciences.
Baumgartner, F.R; Jones, B.D (2009), Agendas and instability in American politics, University of Chicago Press.
Briassoulis, H. (2004), "Policy integration for complex policy problems: what, why and how", Greening of Policies, Interlinkages and Policy Integration, Berlin.
Cabinet, Office (2000), Wiring it up: Whitehall's Management of Cross Cutting Policies and Services, Performance and Innovation Unit London.
Campbell, C. & Peters, B. (1988), "The politics/administration dichotomy. death or merely change?," Governance 1 (1), pp.79–99.
Challis, D.; Reilly, S.; Hughes, J.; Burns, A.; Gilchrist, H.; Wilson, K. (2002): "Policy, organisation and practice of specialist old age psychiatry in England". International Journal of Geriatric Psychiatry 17 (11), pp.1018–1026.
Christensen, T.; Lægreid, P. (2007), "The Whole‐of‐Government Approach to Public Sector Reform", Public Administration Review, 67 (6), pp. 1059–1066.
Collier, David A. (1994), The service/ quality solution: Using service management to gain competitive advantage: ASQC Quality Press Milwaukee, WI.
Creswell, John W. (1998), Qualitative inquiry and research design: Choosing among five designs, Thousand Oaks, CA: Sage.
Eggenberger, Markus; Partidário, Maria Rosário (2000), "Development of a framework to assist the integration of environmental, social and economic issues in spatial planning. Impact Assessment and Project Appraisal". Impact Assessment and Project Appraisal, 18 (3), pp. 201–207.
Glaser, Barney; Strauss, Anselm (1967), The discovery ofgrounded theory, London: Weidenfeld and Nicholson.
Goggin, M.L; Bowman, A.O.M; Lester, J.P; Laurence Jr, J.O.T (1990), Implementation Theory and Practice, Toward a Third Generation, Glenview, IL: Scott, Foresman.
Kickert, W. (1997), A management perspective on policy networks: managing complex networks, London: Sage.
Kivimua, Paula; Mickwitz, Per (2006), "The challenge of greening technologies- Environmental policy integration in Finnish technology policies", Research Policy, 35 (5), pp. 729–744.
Krennzler, H. G. & Schneider, H. C. (1997), "The Question of Consistency", REGELSBERGER, E., TERVAREN, P. D. S. D. & WESSELS, W. (eds.) Foreign Policy of the European Union, From EPC to CFSP and beyond. London: Lynne Rienners.
Ling, T. (2002), "Delivering joined–up government in the UK: dimensions, issues and problems", Public Administration, 80 (4), pp. 615–642.
May, P.J; Jones, B.D; Beem, B.E; Neff Sharum, E.A; Poague, M.K (2005), "Policy Coherence and Component Driven Policymaking". Arctic Policy in Canada and the United States, Policy Studies Journal, 33 (1), pp. 37–63.
Mazmanian, D.A; Sabatier, P.A. (1983), "Implementation and public policy", In Scott, Foresman, Glenview, Illinois.
Meijers, Evert; Stead, Dominic (Eds.) (2004), "Policy integration: what does it mean and how can it be achieved?", A multi-disciplinary review. Berlin Conference on the Human Dimensions of Global Environmental Change: Greening of Policies – Interlinkages and Policy Integration.
Mulford, C. L.; Di Rogers (1982), Definitions and Models in Interorganizational Coordination: Theory, Research, and Implementation, Ames, LA: University of Iowa Press.
OECD (2002), Improving Policy Coherence and Integration for Sustainable Development A Checklist. Paris.
Persson, Å. (2004), "Environmental policy integration: An introduction", Policy Integration for Sustainability (PINTS). Background Paper. Stockholm Environment Institute. Stockholm.
Schermerhorn, J.R (1975), "Determinants of Interorganizational Cooperation". Academy of management Journal, 18 (4), pp. 846–856.
Strauss, A. L., & Corbin, J. M. (1998), Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory (2nd ed.). Thousand Oaks: Sage Publications.
Thomas, E.V (2003), "Sustainable Development, market paradigms and policy integration", Journal of Environmental Policy & Planning, 5 (2), pp. 201-216.
Wilkinson, David G.; Applebee, Elaine (1999), Implementing holistic government: joined-up action on the ground, The Policy Press.
Wimpenny, P.; Gass, J. (2000), "Interviewing in phenomenology and grounded theory. is there a difference?", Journal of Advanced Nursing, 31 (6), pp. 1485–1492.
  • تاریخ دریافت: 22 مهر 1392
  • تاریخ بازنگری: 09 دی 1394
  • تاریخ پذیرش: 20 بهمن 1394