نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2 استادیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
3 استاد، دانشگاه علامه طباطیایی، تهران، ایران.
چکیده
در سالهای اخیر و با توجه به تغییر الگوها و پارادایمهای حوزه مدیریت دولتی و نیز به دلیل اقتضائات و شرایط نوظهور دنیای معاصر، نواقص، ضعفها، کاستیها و تبعات ناشی از منحصر نمودن امر نظارت در بخش عمومی، صرفاً به نهادهای رسمی و دولتی متولی آن، بیش از پیش آشکار گردیده است. در این راستا، اقبال به مقوله نظارت همگانی در سازمانهای دولتی به عنوان یکی از رویکردهای کارآمد نظارتی، به شکل چشمگیری نسبت به گذشته افزایش یافته و به تبع آن گرایش محققان و پژوهشگران حوزه حکمرانی، علوم سیاسی و مدیریت دولتی نیز به حوزه مطالعاتی نظارت همگانی به شکل قابل توجهی روبه فزونی نهاده است. در کشور ما نیز پژوهشگران این حوزه مطالعاتی هریک از منظر و دیدگاه خاص خود به این زمینه پژوهشی روی آورده و یافتههای خود را ارائه نمودهاند. پژوهش حاضر با رویکردی آسیبشناسانه، به تجزیه و تحلیل مقالات داخلی انجام شده در حوزه نظارت همگانی در یک بازه پانزده ساله (از سال 1385 تا سال 1399) با استفاده از روش فراترکیب پرداخته و ضمن شناسایی مهمترین نقاط ضعف و خلاءهای مطالعاتی و ارائه راهکار، مهمترین مفاهیم و مقولههای این حوزه را از خلال این مطالعات استخراج نموده است. بنا به نتایج تحقیق، عدم استفاده از روشهای پژوهشی متنوع، حمایت ضعیف از پژوهشهای این حوزه، عدم مطالعه روی متغیرهای متنوع، تمرکز بیشتر روی اجزاء شناختهشدهتر نظارت همگانی و ضعف مطالعاتی در شناخت ابعاد و جنبههای کمتر شناختهشده آن، از مهمترین نقاط ضعف مطالعات داخلی انجامشده در حوزه نظارت همگانی هستند که ضمن ارائه پیشنهادهای کاربردی در جهت رفع آنها، یک چارچوب مطالعاتی نیز برای پژوهشهای آتی در این زمینه ارائه گردیده است.
کلیدواژهها
الوانی، سیدمهدی؛ جمالی، علی و ابراهیمی، عباس(1389). مبانی مدیریت در نظارت همگانی (مدیریت مردم سالارانه). تهران: انتشارات مرکز نظارت همگانی شهرداری تهران.
میرمحمدی، سیدمحمد(1383). الگوی نظارت و کنترل در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات سمت.
امرودی، میثم؛ علامه، عبدالرضا و مظفر، حسین(1389). نگاهی بر نظارت همگانی در باورها و آموزههای دینی. تهران: مرکز نظارت همگانی شهرداری تهران.
بابامحمدی، مهدی(1394). نظارت همگانی، رویکردی متفاوت و فراگیر در مبارزه با فساد. فصلنامه دانش ارزیابی. 7 (26). 46-35.
تشکری، محمود(1386). مجموعه مقالات دومین همایش تخصصی ناجا و نظارت همگانی، راهبردها و راهکارها. تهران: دفتر نظارت همگانی.
برزنویی، محمدعلی(1386). نظارت همگانی از منظر اسلام. دومین همایش ناجا و نظارت همگانی. تهران.
رضائیان، علی(1380). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: انتشارات سمت.
سهرابی، بابک؛ اعظمی، امیر و یزدانی، حمیدرضا(1390). آسیبشناسی پژوهشهای انجام شده در زمینه مدیریت اسلامی با رویکرد فراترکیب. چشمانداز مدیریت دولتی. 2 (6). 6-5.
محمودی؛ علیرضا؛ ناری ابیانه، محمدرضا؛ الیاسی، محمدرضا؛ مطهرنیا، مهدی؛ صانعی، مهدی؛ دعاگویان، داود و دیگران(1386). مجموعه مقالات نخستین همایش علمی - تخصصی نظارت همگانی شهرداری تهران. تهران: نشر فرهنگ صبا.
ایازی، محمدهادی؛ امیری، مجتبی؛ شکری، نادر؛ خورشیدی، غلامحسین؛ رمضانی خردمردی، حسین؛ بهادری، نرگس؛ ترکزاده جعفرو دیگران (1389) نظارت همگانی، شهروندی و توسعه سازمانی. تهران: نشر فرهنگ صبا.
عطار، سعید(1390) آسیبشناسی نظارت همگانی در ایران، درآمدی بر نظریه مثلث نظارت همگانی، دانش ارزیابی، 3 (9 ). 167-147.
قرشی، سید روحاله و الوانی، سید مهدی(1394). مشارکت عمومی و نظارت همگانی. تهران: انتشارات دانشهای بنیادی.
قرشی، سید روحاله(1397). طراحی الگوی عوامل مؤثر بر بهبود نظارت همگانی در شهرداری تهران با استفاده از روش الگوسازی ساختاری ـ تفسیری. مطالعات مدیریت دولتی ایران. 2 (1). 52-25.
نیکپور، امین(1395). ارائه الگوی نظارت عمومی به منظور پیشگیری از بروز فساد اداری در سازمانهای دولتی ایران. نشریه مجلس و راهبرد. 23 (87). 232-201.
هیوز، آون(1385). مدیریت دولتی نوین؛ نگرشی راهبردی (استراتژیک) سیر اندیشهها، مفاهیم و نظریهها. (معمارزاده، غلامرضا؛ الوانی، سید مهدی و خلیلی شورینی، سهراب، مترجمان). تهران. نشر مروارید. (نشر اثر اصلی 1994).
عبادی، محمدحسین و رضائی، محمدجواد(1397). آسیبشناسی جایگاه نظارت و ارزیابی در برنامهریزی توسعه ایران. سیاستهای راهبردی و کلان. 6 (21). 23-1.
وحید، مجید. حبیبی، مسعود(1395). ارزیابی نهادی حکمرانی شهری در تهران با تاکید بر نظارت همگانی. فصلنامه سیاستگذاری عمومی، 2 (4). 87-71.
جهانگرد، اسفندیار و ورمزیار، حسن(1391). مجموعه مطالعات الگوی مطلوب برنامهریزی برای ایران؛ بررسی تطبیقی نظامهای برنامهریزی ایران طی برنامههای قبل و بعد از انقلاب اسلامی. تهران: دفتر مطالعات برنامه و بودجه.
Arnstein, S. R. (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of planners. 35 (4). 216-224.
Beck C. (2002). Mothering Multiples: A Meta-Synthesis of the Qualitative Research, MCN. The American Journal of Maternal /Child Nursing. 28 (2). 93-99.
Bidwell D, Schweizer P-J. (2020). Public values and goals for public participation. Env Pol Gov. 31 (4). 257-269.
Calderon, E. L., & Hernandez-Figueroa, M. (2013). Citizen oversight committees in law enforcement. Center for Public Policy, California State University at Fullerton.
Clark, J. K. (2018). Designing public participation: Managing problem settings and social equity. Public Administration Review. 78 (3). 362-374.
Cooper, T., Thomas A. Bryer, & Meek, J. (2006). Citizen-Centered Collaborative Public Management. Public Administration Review. 66 (8) 76-88. Retrieved April 15, 2020, from www.jstor.org/stable/4096572
Creighton, J. L. (2005). The public participation handbook: Making better decisions through citizen involvement. John Wiley & Sons.
Ebdon, C., & Franklin, A. L. (2006). Citizen participation in budgeting theory. Public administration review. 66 (3). 437-447.
Fung, Archon. (2006). Varieties of Public Participation in Complex Governance. Public Administration Review -PAR. 66 (3) 66-75. 10.1111/j.1540-6210.2006.00667.x.
Hoon, C. (2013). Meta-synthesis of qualitative case studies: An approach to theory building. Organizational Research Methods Journal. 16 (4). 522-556.
Irvin, R. A., & Stansbury, J. (2004). Citizen participation in decision making: is it worth the effort?. Public administration review. 64 (1). 55-65.
Kopetzky, A. D. (2009). Arnstein Revisited: Measuring and Evaluating Citizen Participation in the Program Planning, Development, and Implementation Process. University of Nebraska at Omaha.
Kristjánsson, Svanur. (2004). Iceland: Searching for Democracy along Three Dimensions of Citizen Control. Scandinavian Political Studies. 27(5) 153 - 174. 10.1111/j.1467-9477.2004.00102.x.
Landis, J. R., & Koch, G. G. (1997). Cognitive assessment system: Interpretive handbook. Itasca, IL: Riverside
Malena, C., ed.(2009). From political won't to political will: Building support for participatory governance. Kumarian Press.
McNulty, S. L. (2019). Democracy from above?: The unfulfilled promise of nationally mandated participatory reforms. Stanford University Press.
Metla, J. A. (2008). Participation technologies: a framework for the development of an online interactive GIS application.
Muthomi, Frankline & Thurmaier, Kurt. (2020). Participatory Transparency in Kenya: Toward an Engaged Budgeting Model of Local Governance. Public Administration Review. 81. 10.1111/puar.13294.
Restall, G. (2010). Development of a model for the implementation and evaluation of citizen-user involvement in mental health policymaking: A case study.
Rowe, R., & Shepherd, M. (2002). Public participation in the new NHS: no closer to citizen control?. Social Policy & Administration. 36 (3). 275-290.
Saldana, J. (2015). The coding manual for qualitative researchers. sage.
Sandelowski, M., & Barroso, J. (2006). Handbook for synthesizing qualitative research. springer publishing company.
Shybalkina, I. (2021). Toward a positive theory of public participation in government: Variations in New York City's participatory budgeting. Public Administration.
Veron, R., Williams, G., Corbridge, S., & Srivastava, M. (2006). Decentralized corruption or corrupt decentralization? Community monitoring of poverty-alleviation schemes in Eastern India. World Development. 34 (11). 1922-1941.
Walsh, D, & Downe, S. (2005); Meta-synthesis Method for Qualitative Research: a Literature Review. Journal of Advanced Nursing. 50 (2). 204-211.
Webler, T., & Tuler, S. (2021). Four decades of public participation in risk decision making. Risk Analysis. 41 (3). 503-518.
Wiedemann, I and Femers, S. (1993). Public participation in waste management decision making: analysis and management of conflicts. Journal of Hazardous Materials. 33 (7). 355-368
McNulty, S. L. (2019). Democracy from above? The unfulfilled promise of nationally mandated participatory reforms. Stanford University Press.
McDevitt, D. J., Farrell, A., & Andresen, W. C. (2005). Enhancing citizen participation in the review of complaints and use of force in the Boston Police Department. Institute on Race and Justice, College of Criminal Justice, Northeastern University.
Noblit, George W., R. Dwight Hare. Meta-ethnography: Synthesizing qualitative studies. Vol. 11. Sage. 1988.