معرفی روش انعکاسی به عنوان ابزاری کارآمد در پژوهش‌های ادراک‌سنجی و نمونه‌ای از کاربرد آن در سنجش ادراک عدالت سازمانی

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

3 دانش‌آموخته دکتری سیاستگذاری عمومی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

چکیده

روش انعکاسی یکی از ابزارهای گردآوری داده در پژوهش‌های کمی و کیفی به­ شمار می‌رود که به ­ویژه در استخراج ارزش‌ها، باورها، نگرش‌ها و نیز دستیابی به اطلاعات حساس و اخلاقی مشارکت‌کنندگان پژوهش مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابزارهای معمول گردآوری داده از قبیل پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده، در معرض چالش‌هایی هستند که انعکاس‌ها تلاش می‌کنند آنها را تا حد ممکن کاهش دهند: سوگیری پژوهشگر در عدم تقارن قدرت، چالش تفسیر پیام، عدم اعتماد به پژوهشگر، گروه‌اندیشی، چالش انتزاعی بودن پاسخ مشارکت کننده و ... .
در این مقاله، سعی شده است تا از مسیر بررسی ادبیات، ابعاد مختلف روش انعکاسی و نقاط قوت و ضعف آن در فضای پژوهش‌‌های اجتماعی بررسی گردد. ضمن اشاره به تعریف، خاستگاه، گستره کاربرد و ریشه‌های تمایل به این روش، مراحل طراحی یک انعکاس نیز به طور کامل شرح داده شده است. همچنین نمونه‌ای‌ از کاربرد این روش در موضوع سنجش ادراک‌ عدالت سازمانی نیز ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پیغامی، عادل؛ تراب­زاده محمدصادق و سجادیه، سید علیرضا (1395). گفتارهایی در عدالت اجتماعی (ج 1). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی و آذر، عادل (1386). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: نشر صفار.
دانایی‌فرد، حسن؛ حسینی، سید یعقوب و میرزایی، شیما (1392). روش پژوهش مقدماتی. تهران: نشر صفار.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی و آذر، عادل (1396). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: نشر صفار.
دلاور، علی (1389). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.
گنجعلی، اسداله؛ سرآبادانی، حسین؛ ایزدبخش، حمید و تراب­زاده محمدصادق (1393). سنجش ادراک عدالت سازمانی بر اساس روش انعکاسی (مطالعه موردی: شعبه مرکزی بانک دی). چشم انداز مدیریت دولتی.
محمدپور، احمد (1390). روش تحقیق کیفی- ضد روش (ج 1). تهران: نشر جامعه‌شناسان.
Alexander. C. S. & Becker. H. J. (1978). The Use of Vignettes in Survey Research. The public opinion quarterly. 42 (1). 93–104.
Barter. C. & Renold. E. (2000). 'I wanna tell you a story': Exploring the application of vignettes in qualitative research with children and young people. International Journal of Social Research Methodology. 3 (4). 307–323.
Chevalier. A. Fielding. A. (2011). An introduction to anchoring vignettes. Journal of the Royal Statistical Society. 174 (3). 569–574.
Erfanian F. Latifnejad Roudsari R. Heydari A. & Noghani Dokht Bahmani M. (2020). A Narrative on Using Vignettes: Its Advantages and Drawbacks. Journal of Midwifery and Reproductive Health. 8 (2). 2134-2145.
Finch. J. (1987). The Vignette Technique in Survey Research. Sociology. 21 (1). 105–114.
Ganong. L. H. & Coleman. M. (1997). Effects of Patient Marital Status and Parental Status on Nurses' Cognitions and Behaviors. Journal of Family Nursing. 3 (1). 15-35.
Ganong. L. H. & Coleman. M. (2006). Multiple Segment Factorial Vignette Designs. Journal of marriage and family. 68 (2). 455–468.
Gliner. J. A. Haber. E. & Weise. J. (1999). Use of controlled vignettes in evaluation: does type of response method make a difference? Evaluation and Program Planning. 22 (3). 313–322.
Goerman. P. L. & Clifton. M. (2011). The Use of Vignettes in Cross-Cultural Cognitive Testing of Survey Instruments. Field Methods. 23(4). 362–378.
Grol-Prokopczyk. H. Freese. J. & Hauser. R. M. (2011). Using Anchoring Vignettes to Assess Group Differences in General Self-Rated Health. Journal of Health and Social Behavior. 52 (2). 246–261.
Hughes. R. (2008). Vignettes. In L. M. Given (Ed.). The SAGE encyclopedia of qualitative research methods. Los Angeles. Calif: SAGE Publications. 918–920.
Hughes. R. & Huby. M. (2004). The construction and interpretation of vignettes in social research. Social work and social science review. 11 (1). 36–51.
Jenkins. N. Bloor. M. Fischer. J. Berney. L. & Neale. J. (2010). Putting it in context: the use of vignettes in qualitative interviewing. Qualitative Research. 10 (2). 175–198.
Jochums. B. L. & Pershey. E. J. (1993). Using the vignette method in formative evaluation. Evaluation Practice. 14 (2). 155–161.
Kandemir A. & Budd R. (2018). Using vignettes to explore reality and values with young people. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research. 19 (2).
Konow. J. (2003). Which Is the Fairest One of All? A Positive Analysis of Justice Theories. Journal of Economic Literature. 41 (4). 1188-1239.
Martin. E. (2004): Vignettes and Respondent Debriefing for Questionnaire Design and Evaluation. In: Presser. S. Rothgeb. J. M. Couper. M. P. Lessler. J. T. Martin. E. Martin. J. & Singer. E. (Ed.). Methods for Testing and Evaluating Survey Questionnaires: John Wiley & Sons. Inc. pp. 149–171.
Miles. M. B. (1990). New methods for qualitative data collection and analysis: vignettes and pre‐structured cases. International Journal of Qualitative Studies in Education. 3 (1). 37–51.
Nosanchuk. T.A. (1972) The vignette as an experimental approach to the study of social status: An exploratory study. Social Science Research. 1 (1). 107-120.
O'Dell. L. (2012). The problem of interpretation in vignette methodology in research with young people. Qualitative Research. 12 (6). 702–714.
Renold. E. (2002). Using vignettes in qualitative research. building research capacity. 1 (3). 3–5.
Rizvi S. (2019). Using fiction to reveal truth: challenges of using vignettes to understand participant experiences within qualitative research. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research. 20 (1).10-28.
Rossi, P., & Berk, R. (1997). Just Punishment: Federal Guidelines and Public Views Compared. New York: Aldine de Gruyter
Tertyshnikova AG. (2017). The study of social representations by the vignette method: a quantitative interpretation. RUDN Journal of Sociology. 17 (3). 306-316.
Thurman. Q.C. Lam. J.A. & Rossi. P.H. (1988). Sorting out the cuckoo’s nest: A factorial survey approach to the study of popular conceptions of mental illness. Sociological Quarterly. 29 (4). 565-588.
Voˇnková. H. & Hullegie. P. (2011). Is the anchoring vignette method sensitive to the domain and choice of the vignette? Journal of the Royal Statistical Society. 174 (3). 597–620.
Wason. K. D. Polonsky. M. J. & Hyman. M. R. (2002). Designing Vignette Studies in Marketing. Australasian Marketing Journal. 10 (3). 41–58.
West. P. (1982). Reproducing Naturally Occurring Stories: Vignettes in Survey Research. In Glasgow. MRC Social and Public Health Sciences Unit. 1–19.
Wilks. T. (2004). The Use of Vignettes in Qualitative Research into Social Work Values. Qualitative Social Work. 3(1). 78–87.
Wilson. J. & While A. E. (1998). Methodological issues surrounding the use of vignettes in qualitative research. Journal of Interprofessional Care. 12 (1). 79–86.
  • تاریخ دریافت: 04 اردیبهشت 1401
  • تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 03 اردیبهشت 1402