اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
شناسایی و تحلیل پیامدهای توسعه فروشگاه‌های زنجیرهای در کشور
نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران.
2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه قم، قم. ایران.
چکیده
یکی از کانال‌های توزیع انبوه در عصر امروز، فروشگاه‌های زنجیرهای است که نظام توزیع کالا را متحول کرده است. در کشور ما نیز متاثر از این تحول جهانی، از چند دهه گذشته توسعه فروشگاه‌های زنجیرهای آغاز شده که این امر در یک دهه اخیر شتاب بیشتری گرفته است. این پدیده را دو سطح می‌توان تحلیل کرد؛ سطح اول، سطح بنگاه است و سطح دوم، سطح کلان است که به بررسی نتایج این پدیده در افقی بالاتر از سود بنگاه می‌پردازد و به دنبال تحلیل موضوع از منظر سیاست‌گذاری بازاریابی است که منافع ملی و عمومی را مدنظر دارد. این پژوهش در سطح دوم به دنبال شناسایی و تحلیل پیامدهای مثبت و منفی توسعه فروشگاه‌های زنجیرهای در کشور است. در گام نخست این پژوهش، پس از بررسی پیشینه پژوهش، با تعداد 14 نفر از خبرگان مصاحبه‌هایی انجام شد تا پیامدهای مثبت و منفی توسعه فروشگاه‌های زنجیرهای در ایران بررسی شود. داده‌های کیفی به دست آمده با استفاده از روش تحلیل مضمون تحلیل شد. 37 مضمون پایه در قالب هفت دسته به‌عنوان پیامدهای مثبت و منفی توسعه فروشگاه‌های زنجیرهای طبقه‌بندی شد. در گام دوم پیامدهای احصا شده با استفاده از داده‌های به دست آمده از 20 خبره با کمک تکنیک تاپسیس رتبه‌بندی و تحلیل شد. از جمله پیامدهای توسعه فروشگاه‌های زنجیرهای، افزایش حق انتخاب مصرف‌کنندگان، دسترسی آسان مشتریان به طیف گسترده‌ای از محصولات است. از جمله پیامدهای منفی مورد اتفاق نیز می‌توان به تضعیف خرده‌فروشی‌های محلی و از بین رفتن روابط اجتماعی و انسانی در محلات شهری اشاره کرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
امرایی، علی (1391). زنجیرهای زنجیرهای؛ پرسش‌هایی درباره ما و فروشگاه زنجیرهای. سوره اندیشه. (62 و 63). 74.
آقاجانی، زهرا و میاندوآبچی، الناز (1399). بررسی تحولات بخش خرده‌فروشی جهان و ایران در دوران شیوع کرونا با تأکید بر فروشگاه‌های زنجیرهای بزرگ. گروه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی داخلی.
بهمنی، علی؛ آقایی، رضا و آقائی، میلاد (1395). بررسی وضعیت صنعت خرده‌فروشی (مورد مطالعه: تأکید بر فروشگاه‌های زنجیرهای در ایران). بررسیهای بازرگانی. 77 (14). 55-67.
جوانمرد، حبیباله و حسینی، سمانه (1392). تعیین ارتباط بین تصویر ذهنی از فروشگاه، بعد مسافت، رضایت مشتری و نیات رفتاری خریداران (مطالعه موردی فروشگاه زنجیرهای شهروند تهران). مدیریت بازاریابی. 8 (20). 85-102.
جهان‌دیده، بهروز؛ گل‌محمد، علیرضا و صفدری‌رنجبر، مصطفی (1391). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل تعیین‌کننده تداوم خرید مشتریان فروشگاه‌های زنجیرهای اتکا با استفاده از الگوریتم شبکه‌های عصبی. تحقیقات بازاریابی نوین. 2 (4). 122-150.
حاجیکریمی، عباسعلی و حاجیصفار کرمانی، ثنا (1392). ارزیابی اعتماد مصرف‌کننده به فروشگاه‌های زنجیرهای (مورد مطالعه: فروشگاه شهروند). چشم انداز مدیریت بازرگانی. 12 (17). 13-30.
دربیگی، بابک (۱۳۷۵). فروشگاه‌های زنجیرهای رفاه: ضرورت اجتماعی یا اقتدار سیاسی. مجله گفتگو. (۱۳).
درویشی، یوسف و مرادی، یعقوب (1395). چالش‌های فروشگاه‌های زنجیرهای در ارائه خدمات بهتر به شهروندان در شهر اردبیل. سومین کنفرانس بینالمللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی.
رضائی، صادق (1394) تحول در نظام توزیع کالا و خدمات؛ چالش‌ها و راه‌کارهای فروشگاه‌های زنجیرهای در ایران. اقتصاد شهر. (26). 75-79.
روزنامه رسالت، تاریخ 13/12/1373.
سلطانی، مرتضی؛ راد، سید سعید؛ خسروی، ابوالفضل؛ شفیعی رودپشتی، میثم و خادمی گراشی، مهدی (1399). طراحی چارچوب ارتباط اقتصادی فروشگاه‌های زنجیرهای و نظام تولید کشور (مورد مطالعه: فروشگاه‌های زنجیرهای شهروند). فصلنامه علمی اقتصادی و مدیریت شهری. 9 (1). 125-142.
سینائی، وحید و اکبری، سارا (1400). بررسی مناسبات بازار سنتی و ساخت سیاسی در دوره هاشمی رفسنجانی (1376-1368). رهیافت‌های سیاسی و بین المللی. 13 (1). 237-264.
شریفیپور، عباس؛ بستام، هادی؛ حسینزاده، علی و پویا، علیرضا (1399). ویژگی‌ها و رفتار مصرف‌کننده و تأثیر آن بر خرید آنی (مطالعه موردی فروشگاه‌های زنجیرهای مشهد). پژوهش‌های اخلاقی. 11 (41). 153 تا 172.
طولابی، زینب؛ آروانه، مرجان و شجاعیان، پری (1399). بررسی تأثیر تنوع‌طلبی مشتریان بر خرید آنی در فروشگاه‌های خرده‌فروشی شهر ایلام. فرهنگ ایلام. 21( 66 و67). 53 -76.
عزیزی، شهریار؛ ابراهیمی، ابوالقاسم و کریمی علیویجه، محمدرضا (1398). مدیریت بازاریابی. تهران: سمت.
عضدی، راضیه و کاظمی، فضل‌الله (1397). تأثیر مرچندایزینگ(بازارپردازی) بر رضایت و تصمیم خرید مشتریان (مطالعه موردی: فروشگاه‌های زنجیرهای شهر شیراز). مدیریت بازاریابی. 11(30). 1-18
فخریان، امیرخسرو (1397). فروشگاه‌های زنجیرهای؛ گذشته، حال، آینده. تهران: انتشارات اندیشه‌های گوهربار.
کاتلر، فیلیپ (1400). مدیریت بازاریابی تجزیه‌وتحلیل، برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل. (مترجم، بهمن فروزنده). تهران: انتشارات آموخته. 572-576. (نشر اثر اصلی 1931).
مبارکی، امید؛ اسماعیل‌پور، مرضیه و یاوری، زیبا (1399). بهبود توزیع فضا- مکانی فروشگاه‌های زنجیرهای در شهر تبریز. نشریه آمایش سرزمین. 22 (12). 53-75.
مرتضوی، سید محسن (1380). فروشگاه‌های زنجیرهای مزایا و معایب. تدبیر. (116). تهران.
مسعودی‌پور، سعید و باقری، مصباح الهدی (1394). درآمدی بر تحلیل انتقادی تبلیغات تجاری جایزه‌‌دار از منظر اسلامی. مجلس و راهبرد. 22 (84). 211-254.
مسعودی‌پور، سعید (1399)، بررسی جایگاه زبان فارسی در نام‌های تجاری محصولات ایرانی تبلیغ شده در رسانه ملی. اندیشه مدیریت راهبردی. 14(2). پیاپی 28. 585-614.
مصباحی‌مقدم، غلامرضا و مسعودی‌پور، سعید (1392)، امکان‌سنجی فقهی مخاطب واقع شدن صغار در تبلیغات تجاری. اندیشه مدیریت راهبردی. 7 (2). 123-156.
مقصودی، حمیدرضا (1391). زنجیرهای بی انتها؛ رابطه فروشگاه‌های زنجیرهای با الگوی مصرف هماهنگ با نظام سرمایه‌داری. نشریه سوره اندیشه. (62 و63). 71-73.
ناطق‌پور، ابوذر و اسدپور، احمدعلی (1395)، شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر خرید آنی در فروشگاه زنجیرهای تارا. پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری. 3 (14). 177-192.
نعامی، عبداله؛ محمدی‌پور، مجتبی و نقدی، بهمن (1396). بررسی رفتار خرید آنی مشتریان در فروشگاه‌های زنجیرهای (مورد مطالعه: فروشگاه‌های زنجیرهای رفاه). مدیریت کسب و کار. 9 (34). 119-138.
نیکبخت، محمدجواد؛ مشبکی، اصغر و خداداد حسینی، سیدحمید (1394). بررسی تأثیر عوامل آنی گرایی خریدار و عوامل درون فروشگاهی بر خرید آنی در فروشگاه‌های زنجیرهای. مدیریت بازرگانی. 7 (2). 985-1004.
هوشیار، اکبر؛ هوشیار، عبدالله؛ وثوقی، فاطمه و حقیقی، ایمان (1393). بررسی عوامل مؤثر بر رضایت‌مندی خریداران مواد غذایی فروشگاه‌های زنجیرهای اتکا. بررسیهای بازرگانی. 67 (28). 39-56.
Agosin, Ariela and Oscar Molina (2010). Advertising to children in Chile. Young consumer. 11 (4). 1-5.
Astuti PAS, Assunta M, Freeman B, (2021). Tobacco Control Stakeholder Perspectives on the Future of Tobacco Marketing Regulation in Indonesia: A Modified Delphi Study. J Prev Med Public Health. 54 (5). 330-339
Basker, E. (2005). Job Creation or Destruction? Labor Market Effects of Wal-Mart Expansion. The Review of Economics and Statistics. 87 (1). 174-183. http://www.jstor.org/stable/40042931
Berman, B., & Evans, J. R. (2013). Retail Management: A Strategic Approach. 12th edtion.
Caro, F., Kök, A. G., & Martínez-de-Albéniz, V. (2020). The future of retail operations. Manufacturing & Service.
Casswell Sally, (2012). Current status of alcohol marketing policy—an urgent challenge for global governance. addiction. 107 (3). 478-485.
Cho J., Chun H., and Lee Y. )2015(. How does the entry of large discount stores increase retail employment? Evidence from Korea. Journal of Comparative Economics. 43 )3(. 559-574.
Deloitte Global. Global Powers of Retailing (2022). Analysis of financial performance and operations for financial years ending within the 12 months from 1 July 2020 to 30 June 2021 (FY2020).
Ellickson, Paul B., Grieco, and Paul L.E. )2013(. Wal-Mart and the geography of grocery retailing. Journal of Urban Economics. 75. 1-14.
Fildes, R., Ma, S., & Kolassa, S. (2022). Retail forecasting: Research and practice. International Journal of Forecasting. 38 (4). 1283-1318.
Forbes )2021(. Four Tips for Surviving and Thriving in The Future of Brick-And-Mortar Retail. https://www.forbes.com/
Garg, P. (2010). Critical Success Factors for Enterprise Resource Planning Implementation in Indian Retail Industry: An Exploratory Study, International Journal of Computer Science and Information Security. 8 (2). 1-6.
Hsu MK, Huang Y, Swanson S (2010). Grocery store image, travel distance, satisfaction and behavioral intentions: Evidence from a Midwest college town. Int. J. Retail. Distr. Manage. 38 (2). 115-132.
Kotler, Philip, Keller, Kevin Lane. (2012). Marketing management 14th global edition (14th Global Ed.).
Kotler, Philip. (2003). Marketing Insights from A to Z. publication John Wiley European.
Lavuri, R., Jaiswal, D. and Thaichon, P. (2023). Extrinsic and intrinsic motives: panic buying and impulsive buying during a pandemic. International Journal of Retail & Distribution Management. 51(2). 190-204. https://doi.org/10.1108/IJRDM-01-2022-0010
Levy Michael, Barton Weitz and Dhruv Grewal (2022). Retailing Management. McGraw Hill,11th.
Martino FP, Miller PG, Coomber K, Hancock L, Kypri K (2017) Correction: Analysis of Alcohol Industry Submissions against Marketing Regulation. PLoS ONE. 12 (4). e0175661. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0175661.
Mohan, G., Sivakumaran, B. and Sharma, P. (2013), Impact of store environment on impulse buying behavior. European Journal of Marketing. 47 (10). 1711-1732. https://doi.org/10.1108/EJM-03-2011-0110
Ramsey, William (2006). Rethinking regulation of advertising aimed at children. Federal Communications Law Journal. 58 (2). 361-392.
Rana, S. M., Osman, A., & Islam, M. A. (2014). Customer satisfaction of retail chain stores: Evidence from Bangladesh.
Saroja, S. (2012). Information Technology – Key Success Factor in Retail. Gain Jyoti E-Journal. 1 (2). 1-10.
Shan, W., Yan, Q., Chen, C., Zhang, M., Yao, B., & Fu, X. (2019). Optimization of competitive facility location for chain stores. Annals of Operations research. 273. 187-205.
Teresa Correa, Marcela Reyes, Lindsey Smith Taillie, Camila Corvalán, and Francesca R. Dillman Carpentier, (2020). Food Advertising on Television Before and After a National Unhealthy Food Marketing Regulation in Chile 2016–2017. American Journal of Public Health. 110 (7). 1054-1059.
Wayne L. Pines, (1997). Major Issues in Marketing Regulation. Food and Drug Law Journal.52 (3). 297-302.
https://www.etkastores.ir/history
https://okcs.com/about/history/
https://www.hyperstariran.com/fa/Page/about-hyperstar
https://canbo.ir/about-us
https://www.hyperme.ir/%d8%aa%d9%85%d8%a7%d8%b3-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d8%a7
http://www.7haftstores.com/aboutus
https://hyperfamili.com/shop-locations
https://dailymarketstores.com/about-us
https://etkfz.com/pGZfx
', './data/smt/coversheet/471722667020.jpg'))
دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 36
تیر 1402صفحه 175-204
- تاریخ دریافت: 12 اردیبهشت 1402
- تاریخ بازنگری: 16 مرداد 1402
- تاریخ پذیرش: 09 آبان 1402